Κάλπικε ντουνιά

Τέλι τέλι τέλι,
κάλπικε ντουνιά
σ’ έμαθα εντέλει
δε με ρίχνεις πια.
Σ’ έμαθα εντέλει
δε με ρίχνεις πια,
χείλια έχεις μέλι
κι άδικη καρδιά.

Φέρτε μου ένα σέρτικο τσιγάρο
να φουμάρω, στο χάρο να δώσω ρουφηξιά.
Φέρτε μου κρασί για να ξεχάσω
πως μου βάλαν κι οι φίλοι μου καρφιά.

Τέλι τέλι τέλι,
κάλπικε ντουνιά
μ’ έκανες κουρέλι,
δε σ’ αντέχω πια.
Μ’ έκανες κουρέλι,
δε σ’ αντέχω πια.
Τούτη η γη σου θέλει
σπίρτο και φωτιά!

Πυθαγόρας, Μάνος Λοίζος,
Χάρις Αλεξίου, 1979

Για να μην ξεχνιόμαστε χρονιάρες μέρες

καθώς η υποτίμηση της εργασίας των εργαζομένων στην Ελλάδα φτάνει πλέον σε επίπεδα εξαθλίωσης με υπαρκτές πλέον και συνθήκες λιμού για μερίδα του πληθυσμού της χώρας, 
με την τεράστια αύξηση στους άνεργους και στους άστεγους και ιστορίες εγκατάλειψης παιδιών από γονείς που δεν μπορούν πλέον να τα ταίσουν,

διεξάγονται ταυτόχρονα και ταξικοί αγώνες με πείσμα και αποφασιστικότητα για να ανακοπεί η εξάπλωση του εργασιακού μεσαίωνα και της γενικευμένης μιζέριας
αγώνες που προτάσσουν την αλληλεγγύη ενάντια στον καννιβαλισμό







Όλη μέρα στα λιμάνια και στα ναυπηγεία
στου θανάτου τα καζάνια στα μηχανουργεία

Λιώνουν τα νιάτα μας στη βιοπάλη
με τα κομμάτια μας δένει τ' ατσάλι

Στο πετσί μας η μουντζούρα που δε λέει να φύγει
η ζωή βαρειά σκοτούρα κι η χαρά μας λίγη

Λιώνουν τα νιάτα μας στη βιοπάλη
με τα κομμάτια μας δένει τ' ατσάλι

Όσο κι όσο τ' αγοράζουν το φτωχό κορμί μας
και περίσσια κέρδη βγάζουν απ' τη δύναμή μας

Λιώνουν τα νιάτα μας στη βιοπάλη
με τα κομμάτια μας δένει τ' ατσάλι

Δίσκος: Τα τραγούδια μας (1976)
Στίχοι: Φώντας Λάδης
Μουσική: Μάνος Λοΐζος

Σημειώσεις 5 – 20/12/2011

Το τι έγινε το τέλος της περασμένης βδομάδας είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρον από πολλές απόψεις – σχεδόν αποκαλυπτικό για το τι πιθανότατα θα ακολουθήσει. Ας το σημειώσουμε

• αυθόρμητη απεργία στο δημόσιο από την βάση που ανάγκασε την ηγεσία της ΠΑΣΥΔΥ να αποφασίσει με έκτακτο συνέδριο κλιμάκωση των μέτρων
• επίθεση λάσπης στη ΠΑΣΥΔΥ από το ΑΚΕΛ την στιγμή που η ΠΕΟ και η ΣΕΚ διαχώρησαν την θέση τους μεν αλλά δεν άσκησαν καμιά κριτική και δεν συμμετείχαν στην επίθεση νεοφιλελεύθερων και ΑΚΕΛικών στην ΠΑΣΥΔΥ.

Το θέμα εδώ δεν είναι ούτε η επάρκεια ή η ιδεολογία της ηγεσίας της ΠΑΣΥΔΥ ούτε η εισήγηση (που όντως άργησε να ανακληθεί) για τα μέτρα αποχής από τις δημοτικές εκλογές.

Το θέμα είναι η αποφασιστικότητα για αντίσταση και η ισχύς που επέδειξαν πλειοψηφίες των εργαζομένων στο δημόσιο και που εκφράστηκε και από τα συνδικάτα τους.

Όσον αφορά την συμπαράταξη των ΑΚΕΛικών με τους νεοφιλελεύθερους ενάντια στην ΠΑΣΥΔΥ η παρατήρηση μου είναι η εξής: είτε πρόκειται περί λάθους εκτίμησης, που υποδηλώνει ερασιτεχνισμό είτε πρόκειται για απόλυτη επικράτηση των αστικών δυνάμεων εσωτερικά. Το αποτέλεσμα είναι βέβαια το ίδιο – αρνητικότατες συνέπειες στον ταξικό αγώνα.

Διότι πέραν από τα ετεροβαρή και άδικα μέτρα λιτότητας κυβέρνησης – κομμάτων, υπάρχει και το ζήτημα των χειρισμών και της δημόσιας διαχείρισης τόσο των μέτρων όσο και των διαδικασιών συγκράτησης και εξουδετέρωσης των κοινωνικών αντιστάσεων. Εδώ η νεοφιλελεύθερη προσπάθεια υπόσκαψης του συνδικαλισμού και των εργασιακών δικαιωμάτων (που είναι αντίστοιχα πιο δυνατός και πιο εδραιωμένα στο δημόσιο) έχει ταξική λογική, θεωρία, μακρόπνοη πολιτική στόχευση κλπ -
αντίθετα η ΑΚΕΛική επίθεση στη ΠΑΣΥΔΥ υπήρξε μικροπολιτική, κοντόφθαλμα και στενόμυαλα κυβερνητική και αναποτελεσματική ακόμα και για αυτό που επιχειρούσε – το πρόσκαιρο εκλογικό κέρδος μέσα από μια φτηνή ΑΚΕΛική προπαγάνδα που έφερε ξανά στο νου παλιές κακές εποχές.

Δεν είναι μόνο το ότι η δημόσια στάση του ΑΚΕΛ ενάντια στην απεργία της ΠΑΣΥΔΥ υποτίμησε την νοημοσύνη των ιδεολογικά αριστερών και των ανθρώπων με συνδικαλιστική συνείδηση και διάθεση αγώνα υποβιβάζοντας την πολιτική στράτευση στο επίπεδο του οπαδισμού. Είναι κυρίως ότι απέδειξε ότι η διαδικασία της αστικοποίησης μπορεί να το καταστήσει εν δυνάμει επικίνδυνο για τα συμφέροντα των εργαζομένων. Διότι αν η επίθεση στην ΠΑΣΥΔΥ ήταν σχετικά παθητική και περιορισμένη – αντανακλώντας έτσι απλά την οπισθοδρομική κοινωνική τάση που διαμορφώθηκε λόγω της ενορχηστρωμένης νεοφιλελεύθερης επίθεσης του προηγούμενου διαστήματος, τότε θα μπορούσαμε να μιλούμε απλά για συμπόρευση με το δεξιό ρεύμα. Η ΑΚΕΛική επίθεση στην ΠΑΣΥΔΥ όμως ήταν κάτι άλλο – ενεργητική και εφ' όλης της ύλης, υποδεικνύοντας ετοιμότητα (ακόμα και επιβολής) πατριωτικής θυσίας για το αστικό κράτος και την εθνική οικονομία, και πετώντας στον κάλαθο των αχρήστων όλη την ιστορία και θεωρία του διεθνούς και κυπριακού εργατικού κινήματος που λέει ότι είναι συνήθως οι ανώτερες βαθμίδες των εργαζομένων που μπορούν να αντέξουν και να ηγηθούν της ταξικής αντίστασης λόγω ακριβώς της σχετικής τους δύναμης και σχετικής τους αυτονομίας από την εξουσία του κεφαλαίου και των φορέων του (αλλά και των κομμάτων) που προκύπτει ακριβώς από την θέση τους στην κοινωνική δομή.

Κόντρα στον υποψήφιο της πλουτοκρατίας για το δήμο Λευκωσίας

Μέσα σε τούτες τες συνθήκες της ταξικής πόλωσης, κανένα πεδίο πάλης δεν πρέπει να μεινίσκει ανεκμετάλλευτο – ούτε ακόμα τζιαι ο συμβολικός τζιαι εν πολλοίς θεαματικός στίβος των εκλογών.

Μέσα σε συνθήκες βαθκιάς οικονομικής κρίσης, όπου η ανεργία εδράτζιασεν τζιαι τα εισοδήματα του κόσμου εππέσαν σημαντικά θα είναι μεγάλη πρόκληση αλλά τζιαι κατάντια να εκλεγεί ένας πολυεκατομυριούχος στη Δημαρχία Λευκωσίας.

Ιδιαίτερα μάλιστα όταν τούτος παρομοιάζει ήδη το Δήμο με τες επιχειρήσεις που εκληρονόμησεν – προφανώς αντιμετωπίζοντας τους δημότες ως υπαλλήλους τζιαι πελάτες του.

Όταν μάλιστα θεωρεί ότι η καταγωγή του – το βασικό του ατού στα παζάρκα τζιαι τους σχεδιασμούς των διαφόρων καπετανέων της δεξιάς διά του ειδικό στάτους, ως κληρονομιά εξουσίας ενσωματωμένη στο επίθετο του.

Ένα επίθετο ανατρισιαστικό τζιαι νότια αλλά τζιαι βόρεια της πράσινης γραμμής που χωρίζει την πόλη – ένα επίθετο με ευθύνες για την ύπαρξη της νεκρής ζώνης.

Ζώντας όμως σε ένα κόσμο τζιαι σε μια εποχή παρακμής, η ντροπή τζιαι η ξιμαρισιά του επιθέτου αναποδογυρίζονται τζιαι προβάλλονται ως τα αντίθετα τους πάνω στην ίδια την πόλη. “Περήφανη τζιαι καθαρή Λευκωσία” λαλεί.

“Απογκετοποίηση της παλιάς πόλης, αστυνόμευση, προσέλκυση επενδύσεων, εμπορική αναζωογόνηση” λαλεί ο περήφανος καθαριστής...τζιαι όποιος καταλάβει εκατάλαβεν το πλάνο.

Να μεν αφήσουμε την παλιά πόλη στο έλεος ξενόφοβων γιάπηδων που σχεδιάζουν την πλήρη εμπορευματοποίηση της. Να μεν αφήσουμε να δημιουργηθεί κλίμα αστυνομοκρατίας για να επιβάλει την έξοδο των μεταναστών τζιαι την είσοδο των χλιδάτων μαγαζιών. Κόντρα στη λογική των δημοσίων σχέσεων, στον μεγαλοαστικό αυταρχισμό, στην ξενοφοβία τζιαι τη μισαλλοδοξία.

Ψήφο στην Ελένη Μαύρου.

Συμφιλίωση και εργατική ειρήνη

Η αυθεντική λαμπάντα  

Το κεφάλι μου μια σειρήνα δορυφορική,
μια χορεύτρια, μια Σαλώμη ηλεκτρονική
να το κόψουν ζητάει
το μεδούλι να φάει
μες στο πιάτο κεραία στην ταράτσα

Στο ραδιόφωνο μόνο του Ηρώδη τα σουξέ
συμφιλίωση κι όλη η σκυλάδα ρεζερβέ
λουλουδάκια πετάει
τη ζωή μας μαδάει
τα μωρά που χαζεύουν στην πίστα

Η πατρίδα μας ύψωσε σημαία πειρατική
και σαλπάραμε για τη Νότιο Αμερική
Βραζιλία-Ελλάς
τα παιδιά μας κιμάς
για να τρώνε μπιφτέκια οι γιάπις

Λαμπαδιάσαμε, γίναμε όλοι κώλος και βρακί
πυροτέχνημα σε μια φιέστα οικουμενική
φουστανέλα κοντή
κι από μέσα γυμνή
δε γουστάρω κιλότα-Ζολώτα

Τζίμης Πανούσης, 1990
Δουλειές του κεφαλιού

Κουίζ

Ποιος εν το μιαλλύττερο τσιράκι των εργοδοτών στη δημόσια σφαίρα;

1. τζείνος που ξιτιμάζει συνέχεια τους μισθωτούς του δημοσίου ως παράσιτα
2. τζείνος που υποστηρίζει να επιβληθούν περιορισμοί στο δικαίωμα της απεργίας ακόμα τζιαι επιστράτευση των εργαζομένων
3. τζείνος που νομίζει ότι η αδικία προωθείται που τα συνδικάτα, όι που τους εκπροσώπους του κεφαλαίου
4. τζείνος που αντιπαραβάλλει τους απεργούς με την κοινωνία τζιαι στηρίζει ανοιχτά τους απεργοσπάστες
5. τζείνος που λαλεί  ότι η πάλη των τάξεων είναι εσωτερικό ζήτημα της μισθωτής εργασίας – των υπαλλήλων του δημοσίου τζιαι του ιδιωτικού τομέα
6. τζείνος που λαλεί ότι η πάλη των τάξεων είναι μεταξύ εργαζόμενων τζιαι ανέργων
7. τζείνος που θεωρεί ότι η φορολόγηση του συσσωρευμένου πλούτου είναι άδικη γιατί ποινικοποιεί την επιχειρηματικότητα τζιαι την αποταμίευση τζιαι θα οδηγήσει στην καταστροφή της χώρας

Σημειώσεις 4 - 13/12/2011

Είναι σημαντικό όταν κάποια πράγματα σπάζουν την λογοκρισία των ΜΜΕ και εμφανίζονται γυμνά και στην δημόσια θέα. Ας πούμε ότι ο Αβέρωφ, ο ήρωας των νεοφιλελεύθερων “έσιει τη μισήν Αρκάκα τζιαι θέλει τζιάλλα” (αλήθεια πότε και με ποια διαδικασία μετατράπηκε εκεί η γη από αγροτική σε οικιστική ζώνη;) ή ότι το κοινοβούλιο λειτουργεί ως “βουλή του πλούτου και του κεφαλαίου”. Η εικόνα επίσης μιας μεγάλης μερίδας χαμηλόμισθων εργαζομένων του δημοσίου που πλήττονται από τα μέτρα όπως γραφείς, νοσοκόμες, σκουπιδιάρηδες, εργάτες των δημοσίων έργων κλπ, πιθανόν να κάνει όσους συμμετείχαν απλά λόγω απερισκεψίας στην εκστρατεία συνολικής δαιμονοποίησης και απαξίωσης των δημοσίων υπαλλήλων που προηγήθηκε, τουλάχιστον να ντραπούν και να το ξανασκεφτούν, ιδιαίτερα σε σχέση με αυτά που έρχονται. Οι υπόλοιποι της ρητορικής περί “παρασίτων” (συχνά εξ ιδίων τα αλλότρια...) οι γιάπηδες και τα φερέφωνα του κεφαλαίου ούτως ή άλλως απλά την δουλειά τους κάνουν.

Το πραγματικό ζήτημα είναι βέβαια αν τα συνδικάτα μπορούν να διατηρήσουν και να ενισχύσουν το κοινό ταξικό μέτωπο που φαίνεται να συγκροτείται έτσι ώστε μέσα από μια κλιμακούμενη εκστρατεία να καταφέρουν να υποχρεώσουν και την βουλή του πλούτου και του κεφαλαίου να κοιτάξει και λίγο τον καθρέφτη πριν να διανοηθεί καν νέα οικονομικά μέτρα.

Σιόρ ιδιοκτήτης

Σαν με ρώτησαν για το τι ζητάς
Τους απάντησα πως θέλεις να μας φας
Δεν του φαίνεται απόρησαν αυτοί
Είναι μορφωμένο ετούτο το παιδί.

Εσύ 'σουνα ο Χριστιανός ο σιόρ ιδιοκτήτης
Και ήμουνα ο άθεος ο κόκκινος αλήτης
Και σαν εμένα από ζωές ολόκληρος πλανήτης...

Τώρα έκαμες και πάλιν εκλογάς
Με κυβέρνησες όπως τις προτιμάς
Κι απ' τον ιδρώτα μας που πάντοτε μασάς
Και μας έκλεξες δικούς σου γάιδαρους εμάς.

Σαν δεν περάσει το καλό θα μπει η ρουφιανά σου
Είναι γνωστή η φάρα σου, γνωστή κι η αφεντιά σου...
μα θε να γίνουν σύγνεφο εσύ και τα δικά σου

Και καμώνεσαι πως μας αγαπάς
Και η σκέψη σου όλο προς δυσμάς
Και προς ανατολάς καμμιά φορά
Σαν μας ντύνεσαι και τον αριστερό
Ονειρεύεσαι τον ιστορικό συμβιβασμό

Εσύ 'σαι ο πιο δυνατός σιόρ ιδιοκτήτη
Και 'μεις οι άλλοι είλωτες χωρίς δικό μας σπίτι
Μα θε να τον αλλάξουμε ετούτο τον πλανήτη...

Πρωταθλητής

ΟΛΑ ΑΠΟ ΧΕΡΙ ΚΑΜΕΝΑ - 1988

Στίχοι: Κώστας Τριπολίτης
Μουσική: Θάνος Μικρούτσικος
Βασίλης Παπακωνσταντίνου


Βγάζω τη φόρμα του καλού πρωταθλητή
κρύβω στο ράφι τα αθλητικά μου είδη,
κάνε μονάχη σου και το διαιτητή
το πουλημένο κέρδισέ το το παιχνίδι.

Αν λέω αν, παίζεται το παν δίχως θεατές, χωρίς ρακέτα
αν θέλεις αν, νίκες δωρεάν τότε τα παιχνίδια κέρδισε τα,
δεν μπαίνω στο παιχνίδι σου όχι δωρεάν.

Βγάζω τη φόρμα του καλού πρωταθλητή
κρύβω στο ράφι τ' αθλητικά μου είδη,
κάνε μονάχη σου και το διαιτητή
το πουλημένο κέρδισέ το το παιχνίδι.

Αν λέω αν, είσαι κάτι σαν γήπεδο αδειανό, ψυχρή κερκίδα
αν παίζεις αν, με σινιέ μπουφάν τότε δε σε ξέρω δε σε είδα,
δεν μπαίνω στο παιχνίδι σου όχι δωρεάν.

Αν λέω αν, παίζεται το παν δίχως θεατές, χωρίς ρακέτα
αν θέλεις αν, νίκες δωρεάν τότε τα παιχνίδια κέρδισε τα,
δεν μπαίνω στο παιχνίδι σου όχι δωρεάν.

Σκέψεις για τη συγκυρία 9/12/2011

Μετά και το τρίτο πακέτο μέτρων λιτότητας της κυβέρνησης Χριστόφια, όπου για άλλη μια φορά καλείται να πληρώσει η μισθωτή εργασία και όχι ο συσσωρευμένος πλούτος το κόστος της κρίσης και όπου τα συνδικάτα αγνοούνται αυτή τη φορά επιδεικτικά και από την κυβέρνηση – όχι μόνο από την κοινοβουλευτική πλειοψηφία, είναι φανερό ότι έχουμε μπει για τα καλά σε μια δύσκολη εποχή. Αν αυτή η πορεία δεν ανατραπεί τότε βαδίζουμε ολοταχώς προς μια σημαντική πτώση του βιοτικού επιπέδου της πλειοψηφίας του πληθυσμού και την περαιτέρω αύξηση των κοινωνικο-οικονομικών ανισοτήτων. Οι εργοδότες έχουν καταφέρει και να ορίσουν το πλαίσιο και τους όρους της συζήτησης, αλλά και να επιβάλουν την λογική και τις θέσεις τους. Το γεγονός ότι στην επικοινωνιακή επίθεση του κεφαλαίου συμμετέχει ενεργά και ο υπουργός Οικονομικών που δεν διστάζει να διαστρεβλώσει και αυτός τα δεδομένα σε σχέση με τις συνέπειες των μέτρων λιτότητας, που τον έπεισαν ή τον ανάγκασαν (δεν έχει και τόση σημασία) να προωθήσει οι άνθρωποι του κεφαλαίου εξωτερικά και εσωτερικά, είναι αξιοπρόσεκτο επειδή ενδεχομένως να προοιωνίζει και την παραπέρα στάση της κυβέρνησης.

Συνοπτικά το τελευταίο πακέτο είναι μεν πιο σκληρό από τα προηγούμενα αλλά πιθανότατα όχι τόσο σκληρό όσο αυτά που φαίνεται να ακολουθούν αν δεν υπάρξει δυναμική ταξική αντίσταση. Την μερίδα του λέοντος καλούνται να πληρώσουν οι σχετικά καλά αμοιβόμενοι μισθωτοί του δημοσίου και του ιδιωτικού τομέα όμως τα μέτρα πλήττουν στο σύνολο τους ολόκληρη την εργατική τάξη καθότι το διά νόμου πάγωμα των μισθών στον ευρύτερο δημόσιο τομέα θα φέρει αναπόφευκτα και το πάγωμα και στον ιδιωτικό τομέα όπου οι δυνατότητες αντίστασης είναι μειωμένες που σε συνδυασμό με τις αυξήσεις στις τιμές και την αύξηση στο ΦΠΑ θα μειώσουν την αγοραστική δύναμη των εργαζομένων. Τα χειρότερα όμως έπονται – η συζήτηση για την τροποποίηση της ΑΤΑ και την φορολόγηση της ιδιοκτησίας αν γίνει και αυτή στα μέτρα της ΟΕΒ θα σημαίνει περαιτέρω μειώσεις στα πραγματικά εισοδήματα των εργαζομένων και περισσότερες φορολογίες για την κατοικία τους. Η ΑΤΑ συζητείται μόνο υπό το πρίσμα του πως θα μειωθεί χωρίς να έχει λεχθεί καν η πιθανότητα επέκτασης της σε αυτούς που δεν την παίρνουν ενώ η μεγαλο-ιδιοκτησία αν ακολουθηθεί η υφιστάμενη λογική είναι πιο πιθανόν να πάρει κίνητρα για αναπτύξεις παρά φορολογίες.

Ζούμε σε μια εποχή που θυμίζει ήδη κακό παρελθόν – με την ανεργία σε επίπεδα ρεκόρ, τις ληστείες για μερικές χιλιάδες ευρώ σε ημερήσια διάταξη, τις ανακοινώσεις ότι “αγοράζονται χρυσαφικά” να πληθαίνουν. Η παγκόσμια καπιταλιστική κρίση μπαίνει στον τέταρτο της χρόνο χωρίς κανένα σημάδι εξόδου ενώ η ευρωζώνη και η ίδια η Ευρωπαϊκή Ένωση απειλούνται με κατάρρευση.

Στην Κύπρο η κρίση επιτάχυνε, ολοκλήρωσε και φανέρωσε διαδικασίες που βρισκόντουσαν σε εξέλιξη ήδη από την δεκαετία του 1990 – την αποδυνάμωση των συνδικάτων και την αστικοποίηση του ΑΚΕΛ με αποτέλεσμα την περαιτέρω επιδείνωση των ταξικών συσχετισμών. Σήμερα μπορούμε να μιλάμε πλέον για τρία "κάστρα" της εργατικής τάξης που πέφτουν ταυτόχρονα ως αποτέλεσμα ιστορικής διάβρωσης από τη μια και συνεπειών της σημερινής κρίσης από την άλλη:

• η χειροτέρευση των εργασιακών σχέσεων στο δημόσιο καταργώντας το συγκριτικό μέτρο για τον ιδιωτικό
• η κατάργηση του “κοινωνικού διαλόγου” και η περιθωριοποίηση των συνδικάτων
• η σοσιαλδημοκρατική στροφή του ΑΚΕΛ και η εξουδετέρωση της εργατικής αριστερής φωνής σε κοινοβουλευτικό και κυβερνητικό επίπεδο

Αφού το ίδιο το κεφάλαιο με την συνέργεια του κράτους κατάργησε το τριμερές σύστημα, δεν υπάρχει πλέον καμιά λογική στην εμμονή σε ιστορικά προηγούμενες γραμμές άμυνας. Με αυτά τα δεδομένα οι δυνάμεις της εργασίας και της αριστεράς δεν έχουν άλλη επιλογή από την ανασύνταξη και την επιθετική αναδιάταξη. Ιδιαίτερα μάλιστα αφού έπονται και οι συνέπειες της τραπεζικής κρίσης, η κοινωνικοποίηση δηλαδή της ζημιάς και το κάλεσμα για το δημόσιο ξελάσπωμα των τραπεζών – μετά την συγκάλυψη έρχεται και η επιβράβευση του εγκλήματος που διαπράχθηκε πρόσφατα από τα γκόλντεν μπόις της χώρας. Μπροστά στην ανευθυνότητα των διοικούντων τραπεζιτικών, εργοδοτικών και πολιτικών παραγόντων η όποια συνδικαλιστική “στάση υπευθυνότητας” όπως πχ η τρίωρη συμβολική απεργία για την τιμή των όπλων που ανακοινώθηκε, σημαίνει στην πράξη υποταγή στη νέα τάξη πραγμάτων και θα ερμηνευτεί ως τέτοια. Ο μόνος δρόμος είναι – διεύρυνση και ενδυνάμωση του συνδικαλιστικού και ταξικού μετώπου και συνεχής, μαχητική και συστηματική διεκδίκηση ώστε να ανακοπεί η νεοφιλελεύθερη επέλαση και να επαναπροσδιοριστεί το πλαίσιο της πολιτικής και η κατεύθυνση της κοινωνίας. Όχι απλώς για να διατηρηθούν εργατικά κεκτημένα, αλλά για να πληρώσει το κεφάλαιο την κρίση του.

Εργάτες και εξουσία

(μετάφραση αποσπάσματος από το υπό έκδοση στα αγγλικά βιβλίο, “Labour relations in Cyprus: employment, trade unionism and class composition”, σελ. 150-152)

6.3.1. Αντίσταση στη διεύθυνση

Η τυπική ιεραρχική δομή της διεύθυνσης, για παράδειγμα, αμφισβητείται από τους εργάτες με πολλαπλούς τρόπους, τόσο συνειδητά όσο και ασυνείδητα. Αυτό δεν οδηγεί στην εξουδετέρωσή της ούτε την καθιστά ασήμαντη, αλλά την καθιστά σχετικό παρά απόλυτο ζήτημα. Όταν κάποιοι εργάτες αψηφήσουν τις οδηγίες των προϊσταμένων τους, συχνά αγνοώντας τις σιωπηλά παρά απορρίπτοντάς τις ανοιχτά, τότε στην ουσία αμφισβητούν τη δικαιοδοσία τους πάνω στη χρησιμοποίηση της εργατικής τους δύναμη την ώρα του εργασιακού χρόνου. Για να μπορέσουν όμως οι εργάτες να το κάνουν αυτό, πρέπει να αντλήσουν από τις διαθέσιμες κοινωνικές και ψυχολογικές τους πηγές έτσι ώστε να μπορέσουν να ξεπεράσουν τον φόβο τους και να σπάσουν (στιγμιαία) την πειθαρχική τάξη του εργασιακού χώρου. Η ανυποταξία είναι συχνά απρόβλεπτη αλλά δεν είναι ούτε τυχαία ούτε παράλογη. Η λογική της πηγάζει από τον εμμενή αγώνα για αυτονομία και αυτο-έλεγχο πάνω στον χρόνο και την ενέργεια της κάθε μιας, πάνω στο σώμα και το μυαλό του κάθε ενός. Και αυτός ο αγώνας των εργαζομένων για την απόδραση τους από την τάξη πραγμάτων του κεφαλαίου προηγείται και λογικά και ιστορικά της διαδικασίας της καπιταλιστικής αξιοποίησης¹.

Αλλά το σπάσιμο της ιεραρχικής δομής του ελέγχου σε ένα εργασιακό χώρο δεν επιφέρει την καταστροφή της εξουσίας ούτε καν την κατάργηση της ιεραρχίας ως οργανωτική αρχή. Βέβαια υπάρχουν πολλές περιπτώσεις αμοιβαίας βοήθειας μέσα από την ανταλλαγή πληροφοριών, αλληλοσυμπλήρωση ανατιθέμενων εργασιών και οριζόντιες σχέσεις συνεργασίας μεταξύ συναδέλφων που παρατηρήθηκαν σε όλες τις έρευνες πεδίου². Αυτές οι πράξεις συνεργασίας μπορεί να διαβρώσουν το καθεστώς διεύθυνσης αν και όταν λάβουν χώρα άμεσα καθώς υπονομεύουν την τελική εξουσία της διεύθυνσης να οργανώσει μέσα από οδηγίες την εργασιακή διαδικασία. Παρόλα αυτά, νέες ιεραρχίες δημιουργούνται αδιάκοπα βασισμένες στους ρόλους ηγεσίας / υπευθυνότητας που αναλαμβάνονται στη βάση εργασιακής εμπειρίας, αυτοπεποίθησης και κοινωνικού κύρους.

6.3.2. Αντίσταση στην εργασία

Η πιο χαρακτηριστική μορφή εργατικής αντίστασης δεν είναι ενάντια στην ιεραρχία στην εργασία, αλλά ενάντια στην εργασία την ίδια. Τα κλασικά μέσα με τα οποία οι εργάτες αντιστέκονται στην κοινωνική τους λειτουργία και στο ρόλο τους ως εργατών, είναι όταν αποφεύγουν να εργαστούν, όταν αρνούνται να προσφέρουν στην πράξη την εργασία τους στον εργοδότη τους. Η αντίσταση των εργατών στην εργασία παίρνει πολλές συγκεκριμένες μορφές όπως η απουσία από την εργασία, η κωλυσιεργία ή το σαμποτάζ. Περιπτώσεις τέτοιων μορφών αντίστασης είναι κοινές και πραγματοποιούνται σε όλων των ειδών τα περιβάλλοντα μισθωτής εργασίας, συμπεριλαμβανομένων και των “αριστοκρατών” και των “σκλάβων” εργατών. Η απουσία από την εργασία μπορεί να πάρει διάφορες μορφές: να μην εμφανιστεί κανείς στη δουλειά (είτε προσποιούμενος ασθένεια, είτε επειδή ξέχασε, είτε επειδή δεν ξύπνησε)³, να παρουσιαστεί καθυστερημένα⁴, ή να εξαφανιστεί κατά τη διάρκεια των ωρών εργασίας με ή χωρίς άδεια⁵. Αυτό αμφισβητεί στην ουσία την τάξη πραγμάτων του εργασιακού χρόνου και επιχειρεί συνειδητά να τον μειώσει. Από την άλλη, η κωλυσιεργία θέτει υπό αμφισβήτηση την εντατικότητα του εργασιακού χρόνου και υπονομεύει το στόχο του εργοδότη για μια ολοένα αυξανόμενη παραγωγικότητα. Η κωλυσιεργία αναφέρεται ουσιαστικά στη στρατηγική να φυλάξει κανείς ενέργεια και να αντιμετωπίσει το βαρύ φόρτο εργασίας. Συχνά οι εργάτες δεν έχουν άλλη επιλογή από το να κωλυσιεργήσουν, αφού αντιλαμβάνονται ότι θα υπάρχει πάντοτε μια νέα εργασία όταν θα έχουν τελειώσει αυτήν με την οποία ασχολούνται τώρα. Η οδηγία “δουλέψτε γρηγορότερα” είναι μάλλον η πιο κοινή σε όσους επιβλέπουν εργάτες.⁶ Κατ' ακρίβεια, όπως ανάφερα σε προηγούμενο σημείο, η μετατόπιση από πληρωμένο εργασιακό χρόνο σε πληρωμένη εργασία, που παρατηρείται στα πλαίσια των συστημάτων εξωτερικής ανάθεσης εργασιών, υπεργολαβίας και προμήθειας, στοχεύει ακριβώς σε αυτό: να εντατικοποιήσει το ρυθμό της εργασίας⁷.

Η αποφυγή εντατικοποίησης της εργασίας ωστόσο δεν αποτελεί πάντοτε επιλογή για τους εργάτες. Ο φόβος της απόλυσης είναι πάντοτε υπαρκτός στον ιδιωτικό τομέα και καθορίζει σε μεγάλο βαθμό τις παραμέτρους της εργατικής αντίστασης. Σε μερικές περιπτώσεις όμως ένας εργάτης μπορεί απλώς να “εκραγεί” χωρίς να σκεφτεί τις συνέπειες. Η περίπτωση ενός Πόντιου εργάτη στην έρευνα πεδίου 7 είναι διαφωτιστική. “Δούλευα για τον Χ. Συνήθιζε να μου φωνάζει να δουλεύω πιο γρήγορα. Μια μέρα, του φώναξα πίσω και με απόλυσε.”⁸ Συνήθως όμως, οι πηγές που χρειάζονται οι εργάτες για να μπορέσουν να ξεπεράσουν το φόβο τους και να αρθρώσουν την αντίστασή τους στον εργοδότη και στους απεσταλμένους του προέρχονται από μια ρεαλιστική αξιολόγηση και γνώση της δύναμής τους ως παροχέων εργασίας. Όταν μια καθαρίστρια οδηγήθηκε από τον επιστάτη στον μάνατζερ του ξενοδοχείου σε μια προσπάθεια να την πειθαρχήσει, αυτή του είπε: “Νομίζεις ότι φοβάμαι ότι θα με απολύσεις; Εσύ, που έχεις γραφειακή δουλειά, πρέπει να φοβάσαι. Κοίταξε [έξω από το παράθυρο του γραφείου του μάνατζερ η θέα ήταν μια σειρά από ξενοδοχεία]” πόσες τουαλέτες με περιμένουν να τις καθαρίσω;”⁹ Αυτό το είδος ανυποταξίας δεν μπορεί να εξηγηθεί ως μια αυθόρμητη εξέγερση. Σίγουρα εμπλέκει μια λογική “μαγκιάς” που οδηγεί σε μια επιθετική στάση, ωστόσο αυτή προϋποθέτει συχνά μια προηγούμενη συνειδητοποίηση από μέρους του εργάτη της κοινωνικοοικονομικής του δύναμης και της θέσης του στην ταξική δομή. Η περίπτωση τεσσάρων νεαρών Πολωνών εργατριών στην έρευνα πεδίου 2 είναι επίσης διαφωτιστική. Όταν αντιλήφθηκαν ότι δεν μπορούσαν να αντεπεξέλθουν στις κακές συνθήκες εργασίας και στη επιθετική συμπεριφορά του εργοδότη τους, αποφάσισαν να φύγουν και άρχισαν να ψάχνουν για εργοδότηση σε άλλο ξενοδοχείο στην ίδια περιοχή. Σύντομα εγκατέλειψαν τον εργοδότη τους στο αποκορύφωμα της περιόδου αιχμής.

1Αυτή η ιδέα αναπτύχθηκε βασικά από την Ιταλική Μαρξιστική σχολή της αυτονομίας τη δεκαετία του 1970. Για μια ιστορική ανασκόπηση του Ιταλικού κινήματος και της θεωρητικής ανάπτυξης του Αυτόνομου Μαρξισμού βλέπε (Wright, 2002). Πιο πρόσφατα αυτή η ιδέα χρησιμοποιήθηκε από τους Bonefeld and Holloway (1995) και επαναδιατυπώθηκε και συγκεκριμενοποιήθηκε από τον Holloway (1995).

2Αυτή η δια-τμηματική και ενδο-τμηματική συνεργασία μεταξύ συναδέλφων είναι συνήθως άτυπη παρακάμπτοντας την μεσαία διεύθυνση.

3Έρευνα πεδίου 2, αλλοδαποί εργάτες

4Έρευνα πεδίου 1,3.

5Έρευνα πεδίου 6, βοηθός επιστάτη, αναφερόμενος στο προηγούμενο εργοτάξιο, όπου συνήθιζαν να κρύβονται οι εργάτες.

6Όλες οι έρευνες πεδίου.

7Δες, για παράδειγμα, τις καθαρίστριες στην έρευνα πεδίου 1 που πληρώνονται με το δωμάτιο που καθαρίζουν. Ή τη δουλειά με το κομμάτι κάποιων οικοδόμων στην έρευνα πεδίου 7.

8Έρευνα πεδίου 7, συνέντευξη με ένα ανειδίκευτο εργάτη, ο οποίος είχε απολυθεί την προηγούμενη μέρα.

9Έρευνα πεδίου 3, μεσήλικας Κύπρια γυναίκα καθαρίστρια.

Που 'ναι τα χρόνια

η νέα πολιτική εποχή στην οποίαν εμπήκαμεν χρειάζεται τζιαι τα νέα πολιτικά της τραούθκια
τραούθκια που θα συνοδέψουν τους νέους απαραίτητους αγώνες της μισθωτής εργασίας που σήμερα έσιει διαφορετική μορφή τζιαι χαρακτήρα αλλά ίδιαν ουσία τζιαι παρονομαστήν εκμετάλλευσης

αναμένοντας την ανάπτυξη των αγώνων τζιαι την πολιτιστική τους έκφραση
να θυμηθούμεν τα τραούθκια που εσυνοδέψαν τζιαι εσημαδέψαν την απαρχή τούτης της ιστορικής φάσης που ολοκληρώνεται σήμερα με την κρίση.
τραούθκια μιας παιδικής ηλικίας
πριν τα μέγαρα τζιαι τα σαλόνια




Στίχοι: Φώντας Λάδης
Μουσική: Μάνος Λοΐζος
Πρώτη εκτέλεση: Γιώργος Νταλάρας
1976 Τα τραγούδια μας

Στη δουλειά και στον αγώνα

Έφτασε η ώρα για να σηκωθείς
εργατιά προχώρα δίπλα σου και μεις

Στη δουλειά και στον αγώνα
κόντρα πάμε στο χειμώνα
ο τροχός για να γυρίσει
η ζωή να προχωρήσει

Για το μεροδούλι για τη φαμελιά
μες στο ξεροβόρι μέσα στη φωτιά

Στη δουλειά και στον αγώνα
κόντρα πάμε στο χειμώνα
ο τροχός για να γυρίσει
η ζωή να προχωρήσει

Άλλος στο λιμάνι κι άλλος στο γιαπί
να καρπίσει η μέρα να 'βγει το ψωμί

Στη δουλειά και στον αγώνα
κόντρα πάμε στο χειμώνα
όλη η γη να ομορφύνει
τ' όνειρο ζωή να γίνει.

Δημόσια συζήτηση για την οικονομία την Δευτέρα

Μετά και το νέο πακέτο μέτρων λιτότητας που συμφώνησαν κυβέρνηση και πολιτικά κόμματα η συζήτηση για το ζήτημα της οικονομικής κρίσης και των επιπτώσεων της καθίσταται ακόμα πιο επιτακτικά αναγκαία. Η αριστερά θα πρέπει να προβεί στη δική της ανάλυση και να τοποθετηθεί από την δική της οπτική πάνω στο θέμα και τη συγκυρία.

 

 

..................................

Η Επιτροπή για μια Ριζοσπαστική Αριστερή Συσπείρωση (ΕΡΑΣ) 

 

http://erascy.blogspot.com/

 

διοργανώνει ανοιχτή συζήτηση με θέμα

“Οικονομική Κρίση στην Ευρωζώνη και Επιπτώσεις στην Κυπριακή Οικονομία”

Δευτέρα, 5 Δεκεμβρίου 2011, ώρα 18.30 στο Πολυδύναμο Κέντρο Λευκωσίας (Πύλη Αμμοχώστου)

Ομιλητές:

Σταύρος Τομπάζος

(Επίκουρος Καθηγητής, Τμήμα Πολιτικών και Κοινωνικών Επιστημών Πανεπιστημίου Κύπρου)

“Το Νεοφιλελεύθερο Αδιέξοδο και η Κρίση Συνοχής της Ευρωζώνης”

Παύλος Καλοσυνάτος

(Γενικός Διευθυντής Ινστιτούτου Εργασίας Κύπρου, ΠΕΟ)

“Οικονομική Κρίση στην Κύπρο: Μύθοι και Πραγματικότητες”

Η πολιτική λιτότητας της κυβέρνησης Χριστόφια

Είτε συνειδητή είτε ασυνείδητη, είτε λόγω άποψης είτε λόγω αδυναμίας και δειλίας, είτε δικαιολογούμενη ως στρατηγική είτε ως τακτική κίνηση λόγω της νεοφιλελεύθερης περιρρέουσας, η οικονομική πολιτική της κυβέρνησης Χριστόφια είναι πλέον ανοιχτά και καθαρά δεξιόστροφη και πλήττει τα συμφέροντα των εργαζομένων. Σαφέστατα οι ανάγκες διαχείρισης του καπιταλισμού ειδικά στην περίοδο την οποία ανάλαβε την εκτελεστική εξουσία το ΑΚΕΛ έθεταν από την αρχή όρια και περιοριστικά πλαίσια στο τι θα μπορούσε να γίνει σε σχέση με την διακηρυγμένη θέση της “δίκαιης κοινωνίας” ή έστω μιας δικαιότερης κατανομής του συλλογικά και συνολικά παραγόμενου πλούτου της χώρας. Αυτή η κριτική δεν βασίζεται σε παιδιάστικες ιδέες περί ΑΚΕΛικής προδοσίας της προλεταριακής επανάστασης ή σε ανεδαφικές θέσεις περί της άρνησης για μια κυπριακή μετάβαση στο σοσιαλισμό. Κανένας σοβαρός αριστερός δεν περίμενε μεταμορφώσεις. Όμως μπορούσαν να γίνουν πολλά και δεν έγιναν – και το κυβερνών ΑΚΕΛ έχει σοβαρές ευθύνες.

Το ΑΚΕΛ ως το κόμμα της Αριστεράς, σαφώς πιο ευαίσθητο στα συμφέροντα των εργαζομένων σε σχέση με τα αστικά κόμματα, βρέθηκε ομολογουμένως στην εξουσία σε μια δύσκολη εποχή. Ήταν αναμενόμενο ότι θα καταδικαζόταν να βιώνει και να υλοποιεί μια αντίφαση ως ταγμένο στην προστασία των συμφερόντων των εργαζομένων και ταυτόχρονα εθνικός διαχειριστής ενός καπιταλισμού σε κρίση. Όμως είχε περιθώρια, είχε ευκαιρίες και είχε δυνατότητες να κάνει κάποιες κινήσεις και να δώσει κάποιες μάχες που δεν τις έδωσε – και στην παιδεία και στο κυπριακό και σε σχέση με τον κρατικό μηχανισμό και σε σχέση με την οικονομία. Προτίμησε και αυτό όπως και τα συνδικάτα την αδράνεια και την απραξία, κυνηγώντας κάποια “σύνεση” και “συναίνεση”, και κηρύττοντας ανέμελα και με αφέλεια τον σεβασμό στους θεσμούς και στους κανόνες της αστικής δημοκρατίας την στιγμή που η ίδια η αστική τάξη τους θεωρεί πλέον περιττούς, παρωχημένους και προβληματικούς – για τις αγορές, την οικονομική ανάπτυξη, την ανταγωνιστικότητα κλπ. Η Αριστερά και τα συνδικάτα περίμεναν και περιμένουν να περάσει η μπόρα για να ξαναπάμε στην κανονικότητα – επιμένουν να μην αντιλαμβάνονται ότι είμαστε ήδη σε νέα εποχή. Σε μια εποχή που θα θερίσουν αυτά που έσπειραν ή που δεν έσπειραν τις προηγούμενες δεκαετίες.

Τις τελευταίες μέρες φαίνεται να μπήκε και η ταφόπλακα του ούτω καλούμενου “κοινωνικού διαλόγου”, αυτού του θεσμού διαβούλευσης μεταξύ των αντιπροσώπων των εργαζομένων, εργοδοτών και κράτους. Ο μεταπολεμικός συμβιβασμός μεταξύ εργασίας και κεφαλαίου όπως αυτός κωδικοποιήθηκε το 1977 είχε ήδη αρχίσει να διαβρώνεται από την δεκαετία του 1990 και βρισκόταν σε βαθιά κρίση την δεκαετία του 2000. Το τελειωτικό του κτύπημα όμως ήρθε με την παγκόσμια κρίση, που λειτούργησε ως μοναδική ευκαιρία για την αστική τάξη να αναδιατάξει εκ νέου και εκ βάθρων το πεδίο. Η σχεδόν πλήρης ανατροπή του τριμερούς συστήματος, ακόμα και των προσχημάτων, έγινε επί των ημερών, αλλά τραγικά μπορεί να πει κανείς και με ευθύνη, της σημερινής ΑΚΕΛικής κυβέρνησης.

Ζούμε σε μια εποχή όπου η νοημοσύνη του κόσμου υποτιμάται ακόμα περισσότερο από την εργασία του. Όταν με ταχυδακτυλουργικά κόλπα εξαφανίζονται οι πλούσιοι από το φορολογικό πρόγραμμα και εμφανίζονται μόνο ως ρητορικός στόχος ή ως φωνή τεχνοκρατικής και πολιτικής σοφίας. Όπου οι οικονομολόγοι λογοκρίνουν τις πραγματικότητες που δεν χωρούν στα μοντέλα τους όπως οι καναλάρχες τις φωνές και τις ερμηνείες που δεν αντιλαλούν τις επιδιώξεις τους. Η λιτότητα για τους μισθωτούς, τα κίνητρα για τους εργοδότες.

Αγαπητοί ΑΚΕΛικοί συντελείται μια διαδικασία αναδιανομής του πλούτου προς όφελος του κεφαλαίου υπό την εποπτεία σας! Και έχετε ευθύνες και για τον Καζαμία και για τον Χριστόφια. Δεν μπορεί την ώρα που τα πραγματικά εισοδήματα των μισθωτών να μειώνονται, τα συσσωρευμένα κέρδη και η μεγαλο-ιδιοκτησία να μένουν ανέπαφα. Όσον αφορά την προτεινόμενη αύξηση της φορολόγησης στα μερίσματα (για κάτοικους Κύπρου), που αποτελούν μόνο μέρος των κερδών, αν αυτή τελικά θα συνοδεύεται όπως ζητούν οι εργοδότες, από ρυθμίσεις για εξαιρέσεις, φορο-ελαφρύνσεις και φορο-απαλλαγές για αποσβέσεις, τότε δεν θα υπάρξει ουσιαστική συνεισφορά των επιχειρηματιών στο δημόσιο ταμείο και σίγουρα δεν θα είναι ανάλογη αυτής των εργαζομένων, που καλούνται να ξαναπληρώσουν σήμερα όπως και χτες και όπως πιθανότατα θα ξανακληθούν και αύριο. Αντίθετα η επιδότηση των εταιρειών με κίνητρα για “προώθηση της ανάπτυξης” μοιάζει μάλιστα με εμπαιγμό αυτή την στιγμή. Έναν εμπαιγμό στον οποίο συμμετέχει ενεργά ένα μέρος του ΑΚΕΛ και φαίνεται να ανέχεται ένα άλλο μέρος του ΑΚΕΛ παρά τους ρητορικούς εξορκισμούς και ακροβασίες που επιχειρούνται από την ηγεσία.

Καθώς η παγκόσμια καπιταλιστική κρίση βαθαίνει και συνεπακόλουθα η ταξική σύγκρουση εντείνεται, ο καθένας οφείλει να ξεκαθαρίσει και την θέση του και την στάση του.