Καθ' οδόν προς τη Γενεύη ΙΙ

21/6/2017

Ο Αναστασιάδης αποδείχτηκε μικρός, δειλός και προπάντων πλήρως αναξιόπιστος. Ο Ακκιντζί αδύνατος, απογοητευμένος και προπάντων παρατημένος. Είναι ξεκάθαρο ότι δεν μπορούν να οραματιστούν το κοινό συμφέρον των Κυπρίων και να προχωρήσουν προς μια συμφωνία. Η Ελλάδα δεν φαίνεται έτοιμη για συμβιβασμό καθότι βολεύεται με την υφιστάμενη κατάσταση ενώ η Τουρκία βλέπει την αλλαγή της υφιστάμενης κατάστασης ως αναπόφευκτη είτε με είτε χωρίς συμβιβασμό και έτσι δεν δείχνει να καίγεται ιδιαίτερα. Ο ΟΗΕ και η ΕΕ θα κάνουν ό,τι μπορούν για να επιτευχθεί συμφωνία αλλά δεν μπορούν και πολλά καθώς οι δυο πλευρές προσανατολίζονται ήδη προς το ναυάγιο – ελεγχόμενο οι μεν για να διατηρηθεί το στάτους κβο και ανεξέλεγκτο οι δε για να μπλοκαριστούν χωρίς δυσκολίες οι όποιοι ενοχλητικοί ενεργειακοί σχεδιασμοί και να ανοίξει ο δρόμος για την Ταϊβανοποίηση της βόρειας Κύπρου. Οπόταν χωρίς την παρέμβαση των πιο μεγάλων παιχτών, ΗΠΑ, Ρωσίας και Γερμανίας φαίνεται απομακρυσμένο το ενδεχόμενο να σπάσει το αδιέξοδο στη Γενεύη.  

Το πιο τραγικό της υπόθεσης είναι η αφέλεια που επικρατεί σε μεγάλη μερίδα των Κυπρίων. Που δεν αντιλαμβάνονται ότι στις συνθήκες μη συμφωνίας, αυτό που διατηρεί την ειρήνη εδώ είναι απλά οι διεθνείς ισορροπίες. Ότι ένα στάτους κβο βασισμένο εσωτερικά στον εθνικισμό και τον φόβο δεν παρέχει καμιά ασφάλεια σε συνθήκες μεταβολής αυτών των διεθνών ισορροπιών. Ότι είναι η μη λύση και όχι η λύση που παγιώνει την υπαγωγή της Κύπρου στο πλέγμα των ιμπεριαλιστικών σχέσεων. Ότι χωρίς την επανένωση της Κύπρου και την ανάπτυξη της συνείδησης και της πραγματικότητας των κοινών συμφερόντων Ε/κ-Τ/κ κινδυνεύουμε να ξαναγίνουμε το σημείο εξαγωγής της έντασης των ελληνο-τουρκικών μεγαλο-ιδεατισμών και του ανταγωνισμού τους. Ότι η «όποια διχοτόμηση» προς την οποία εργάζεται μερίδα της ηγεσίας και επιθυμεί μερίδα των ε/κ δεν θα είναι ούτε βελούδινη, ούτε συμφέρουσα ούτε θα λύσει το πρόβλημα που θα συνεχίσει να μας στοιχειώνει, έστω και αν επιβληθεί ρύθμιση στις εξωτερικές του πτυχές. 

3 ξεχασμένα σημειώματα για το αρχείο: Για Αναστασιάδη, Κυπριακό και Σπανό

2/3/2017

Είτε κηρυχθεί και επίσημα είτε όχι το ναυάγιο των συνομιλιών μέσα στους επόμενους μήνες, επί της ουσίας η πορεία που πήραν τα πράγματα δεν φαίνεται να είναι αναστρέψιμη. Αν καταφέρει ο Αναστασιάδης να αποφύγει την επίρριψη ευθυνών στην ε/κ πλευρά, δεν θα είναι επειδή δεν έχει την ευθύνη η ε/κ πλευρά και ούτε θα σημαίνει ότι η ε/κ κοινότητα θα την βγάλει μεσοπρόθεσμα καθαρή από αυτό το φιάσκο. Είπαμε η εποχή της αθωότητας στο κυπριακό έχει τελειώσει προ πολλού για όλους. Ο Αναστασιάδης μπορούσε να προχωρήσει αν ήθελε από το καλοκαίρι του 2016 όταν φάνηκε ότι είχε σημειωθεί κάποια πρόοδος επί της ουσίας πέραν από τις θεαματικές φανφάρες τις οποίες χρησιμοποιούσε πριν ως υποκατάστατο της ουσίας της λύσης. Αντί αυτού επέλεξε να συνεχίσει να πορεύεται αμφίσημα κρατώντας την πόρτα ανοιχτή σε διχοτομικές δυνάμεις και στο απορριπτικό ακροατήριο ευρύτερα. Σκότωσε την προοπτική της συμφωνίας στο Μοντ Πελεράν με την άρνηση του να κλειδώσει το εδαφικό και την Μόρφου υπό ε/κ διοίκηση έναντι της αποδοχής της σύγκλισης Χριστόφια-Ταλάτ στην εκτελεστική εξουσία ενώ με την βοήθεια του Κοτζιά έθεσε τις βάσεις για την εθνικιστική έξαρση που κλιμακώνεται αργά αλλά σταθερά. Διότι πώς αλλιώς θα μπορεί να στηριχτεί η συνέχιση της μη συμφωνημένης διχοτόμησης; Είναι σημαντικό να λεχθεί ότι η φουστανέλα δεν είναι μόνο προεκλογική αμφίεση του Αναστασιάδη, είναι κυρίως δομικά αναγκαία συνθήκη για τη νομιμοποίηση των επιλογών της ε/κ αστικής ηγεσίας.   

6-6-2017

Ο Αναστασιάδης συνεχίζει να στοχεύει σε ένα πάγωμα ή σε ένα ελεγχόμενο ναυάγιο, αν και φαίνεται αρκετά δύσκολο να πετύχει είτε το ένα είτε το άλλο, χωρίς βοήθεια από την Τουρκία. Μόνο με έντονη πίεση από τα πάνω ή/και από τα κάτω μπορεί να ανατραπεί αυτή η στόχευση και να οδηγηθεί ο Αναστασιάδης σε μια γραμμή όπου η συμφωνία θα καταστεί προτεραιότητα. Πίεση που υπάρχει μεν, αλλά που δεν φαίνεται να είναι αρκετή προς το παρόν. Αυτό είναι που του επιτρέπει να δηλώνει τώρα ευχαριστημένος επειδή πήρε 2 ρητορικές αναφορές στο ανακοινωθέν καθώς κατάπιε την ρηξικέλευθη πρόταση του για την διαδικασία και επέστρεψε ουσιαστικά στο συμφωνημένο πλαίσιο του 2014, όπως έλεγαν ότι έπρεπε να γίνει και ο Άιντε και ο Ακκιντζί.

10/6/2017

Η θέση μου για το πώς θα έπρεπε να κινηθούν οι δυνάμεις της αριστεράς εντός και εκτός του ΑΚΕΛ, στις συνθήκες της κρίσης τέθηκε από το 2011 και εξειδικεύτηκε σε διάφορες στιγμές από τότε σε διάφορα κείμενα, τόσο ακαδημαϊκά όσο και σε κείμενα δημόσιας παρέμβασης. Δεν θεωρώ τις εκλογές ως το πρωτεύον πεδίο, αλλά αναγνωρίζω την σημασία τους, τόσο πρακτική όσο και συμβολική στην κωδικοποίηση του συσχετισμού δύναμης αλλά και την ανάπτυξη επιχειρημάτων, ρητορικών και κοινωνικών αφηγήσεων.

Το ΑΚΕΛ έκανε δεξιά στροφή στα θέματα της οικονομίας στα μέσα του 2011 και την εδραίωσε το 2012. Δεν άλλαξε κάτι επί της ουσίας σε αυτό τον πολιτικό προσανατολισμό, έστω και αν ρητορικά μετακινήθηκε κάπως όταν πέρασε στην αντιπολίτευση το 2013. Ούτε αν κατεβεί σήμερα με τον Άντρο Κυπριανού (κάτι που εγώ προσωπικά θα στήριζα), είτε τον εκλέξει είτε όχι, είναι επαρκής συνθήκη για στροφή του ΑΚΕΛ στα αριστερά πόσο μάλλον για πραγματικά προοδευτική πολιτική σε επίπεδο κράτους.

Το να φύγει ο Αναστασιάδης όμως από την εξουσία και να αποτραπεί η εκλογή Παπαδόπουλου είναι σημαντικό. Όχι γενικά και αόριστα με την λογική μιας διαχρονικά αντι-δεξιάς στάσης του μη χείρον βέλτιστο, αλλά συγκεκριμένα αυτή η δεξιά σε αυτή τη συγκυρία, για το κυπριακό και όχι μόνο. Ως εκ τούτου, ενώ εγώ προσωπικά ίσως και να μην ψήφιζα ένα φιλελεύθερο (είτε ΑΚΕΛικό είτε δεξιό), αν αυτός τηρούσε κάποιες μίνιμουμ σοσιαλδημοκρατικές ισορροπίες θα ήταν μάλλον μια ικανοποιητική ΑΚΕΛική επιλογή για τις προεδρικές, υπό την έννοια του καθαρού υποψηφίου της επανένωσης. Ο Σπανός όμως δεν είναι αυτό το πράγμα – δεν είναι απλά ένας στρατευμένος νεοφιλελεύθερος και μάλιστα παλιάς κοπής που δοκιμάζει να πουλήσει ρητορικές της δεκαετίας του 1990 σήμερα, είναι όπως φαίνεται και ένας συντηρητικός αλαζόνας. Το κυριότερο, είτε εκλεγεί είτε όχι θα ζημιώσει την υπόθεση της αριστεράς και δεν έδειξε αν και πως θα μπορέσει να στηρίξει αποτελεσματικά την υπόθεση της επανένωσης. Το ΑΚΕΛ μπορεί και καλύτερα και σίγουρα η κυπριακή αριστερά αξίζει περισσότερα.

Η αριστερά χρειάζεται περισσότερη αυτοπεποίθηση για τις θέσεις της, μεγαλύτερο άνοιγμα στην κοινωνία και την νεολαία, λιγότερο εκλογικό φετιχισμό και περισσότερη πολιτική αποφασιστικότητα. Το παράδειγμα του Κόρμπυν στην Βρετανία έχει πολλά να διδάξει στην αριστερά και της Ευρώπης και της Κύπρου.   

Για να τελειώνουμε με τις διάφορες εξυπνάδες για το θέμα ασφάλειας και εγγυήσεων.

Για να τελειώνουμε με τις διάφορες εξυπνάδες για το θέμα ασφάλειας και εγγυήσεων.

1)   Οι εγγυήσεις και η παρουσία μικρής στρατιωτικής δύναμης της Ελλάδας και της Τουρκίας στη Κύπρο υπήρξε όρος για την επίτευξη της κυπριακής ανεξαρτησίας το 1959. Αυτό ήταν το αποτέλεσμα της ηλίθιας πολιτικής της «Ένωσις και μόνον Ένωσις» που υιοθετήθηκε από την ε/κ ηγεσία το 1950 και ιδιαίτερα μετά την επιδίωξη επιβολής αυτής της πολιτικής με ένοπλα μέσα το 1955 που προκάλεσε την δημιουργία της ΤΜΤ και την υιοθέτηση του «Για ταξίμ για ολούμ» από την τ/κ ηγεσία. Σαν να μην έφτανε αυτό, η ΕΟΚΑ και οι μετεξελίξεις της (Ακρίτας, ΕΟΚΑ Β) μαζί με την ΤΜΤ τα επόμενα 15 χρόνια έκαναν ότι μπορούσαν για να ενισχύσουν την στρατιωτική παρουσία της Ελλάδας και της Τουρκίας στη χώρα οδηγώντας μας στη ντε φάκτο διχοτόμηση το 1974.

2) Η κατάρρευση του δικοινοτικού κράτους και η βία της δεκαετίας 1964-1974 οδήγησαν σε μια αναδιάταξη του συσχετισμού δύναμης που κωδικοποιήθηκε στη βάση της τουρκικής στρατιωτικής παρουσίας έναντι του ελληνοκυπριακού διπλωματικού πλεονεκτήματος που κράτησε μέχρι το 2004. Από τότε, αυτό που αμφισβητείται ενόσω δεν έχουμε συμφωνία, δεν είναι η τουρκική στρατιωτική παρουσία αλλά το ελληνοκυπριακό διπλωματικό πλεονέκτημα της μονοπώλησης της Κυπριακής Δημοκρατίας και οι συνεπαγωγές του. 

3) Σε γεωπολιτικό επίπεδο, οι συμφωνίες Ζυρίχης-Λονδίνου το 1959 κωδικοποίησαν ένα Ελληνο-Τουρκικό συσχετισμό δύναμης στην Ανατολική Μεσόγειο και μια Ελληνο-Τουρκική πολιτική ισορροπία στη Κύπρο. Η όποια συμφωνία επιτευχθεί σήμερα, ότι και αν είναι το λεκτικό της δεν μπορεί παρά να αντανακλά ανάλογα αυτό τον συσχετισμό και αυτή τη ισορροπία. Αυτό δεν μπορεί να αλλάξει όποιες τροποποιήσεις και αν γίνουν στις πρόνοιες και το όνομα και όποια τελική μορφή πάρουν οι Συνθήκες Εγγυήσεων και Συμμαχίας. Όσο αδύνατο ήταν το 1959 η Κύπρος να υπαχθεί σε ελληνική επικυριαρχία λόγω της πληθυσμιακής αναλογίας ε/κ-τ/κ, τόσο αδύνατο (αν όχι περισσότερο αδύνατο) είναι και σήμερα. Το κυπριακό κράτος δημιουργήθηκε το 1959 στα πλαίσια ενός ελληνο-τουρκικού συμβιβασμού που μετέτρεπε την Κύπρο σε ουδέτερο, συνεταιρικό κράτος ε/κ και τ/κ. Αυτό θα γίνει και σήμερα με την συμφωνία για την Διζωνική Δικοινοτική Ομοσπονδία. Η μόνη άλλη επιλογή είναι η μονιμοποίηση και νομιμοποίηση της διχοτόμησης. 

4) Η ντε φάκτο διχοτόμηση, όσο διατηρείται η μονοπώληση της Κυπριακής Δημοκρατίας από τους ε/κ μπορεί να βολεύει το ελληνικό κράτος (και όχι απλά τον Κοτζιά) όπως και μεγάλη μερίδα της κοντόφθαλμης ε/κ ηγεσίας. Δεν εξυπηρετεί όμως τα συμφέροντα των Κυπρίων, δεν εξυπηρετεί την υπόθεση της ειρήνης και στα επόμενα χρόνια ενδέχεται να μην εξυπηρετεί ούτε καν τα συμφέροντα του ελληνικού και ελληνοκυπριακού κράτους. 

5) Οπόταν οι εξυπνάδες περί «0 εγγυήσεων, 0 στρατιωτών από την πρώτη μέρα» ως δήθεν θέση κυπριακής ανεξαρτησίας, τζιαι όι θέση μονιμοποίησης της διχοτόμησης, εν ανάλογες με την εξυπνάδα «Ο Μακάριος με τα 13 σημεία το 1963 απλά έθελεν να κάμει το σύνταγμα πιο λειτουργικό». Ούτε η Τουρκία, ούτε οι τ/κ, ούτε η διεθνής κοινότητα τρώει ελληνοκυπριακά κόνναρα, όσον ωραία τζιαι αν εν η συνταγή του Κοτζιά. Εν κρίμα όμως που τα τρών που αφέλεια κάποιοι κατά τα άλλα μη διχοτομιστές Κυπραίοι.  

Εθνοκεντρισμός, απορριπτισμός και οι συνειδητοί διχοτομιστές

13/6/2017

Αναμφίβολα ο εθνοκεντρισμός και ο απορριπτισμός ως πολιτικές θέσεις εξυπηρετούν άμεσα και έμμεσα τη διχοτόμηση της Κύπρου. Οι δυο αυτές οπτικές, διάχυτες στην κοινωνία, παρά τη μεγάλη τους αλληλοεπικάλυψη δεν είναι ταυτόσημες μεταξύ τους. Υπάρχουν εθνοκεντρικοί που θέλουν ή και θα αποδέχονταν την επανένωση. Και υπάρχουν και απορριπτικοί που είναι πραγματικά Κυπροκεντρικοί (και όχι απλώς εργαλειακά υπερασπιζόμενοι τη μονοπώληση της Κυπριακής Δημορκατίας από τους Ε/κ) και που θα μπορούσαν να αποδεχτούν τους Τουρκοκύπριους ως ισότιμους υπό κάποιες προϋποθέσεις. Λίγοι μεν, αλλά υπαρκτοί. Επίσης δεν είναι όλοι όσοι υιοθετούν εθνοκεντρικές και απορριπτικές στάσεις συνειδητοί διχοτομιστές, αν και πολλοί από αυτούς είναι.

Οι συνειδητοί διχοτομιστές είναι κάτι περισσότερο. Είναι μια μερίδα ανθρώπων που βρίσκονται στην τομή του εθνοκεντρισμού και του απορριπτισμού ως ιδεολογίες, για τους οποίους η διχοτόμηση είναι λόγος πολιτικής ύπαρξης και στάση ζωής. Διαφέρουν από τους φασίστες, γιατί για τους φασίστες η διχοτόμηση είναι απλώς ένα στάδιο ή ένα εργαλείο που υπάγεται σε μια μεγαλύτερη αφήγηση του Έθνους, του πολέμου ενάντια στον προαιώνιο εχθρό, του μαρμαρωμένου βασιλιά, των ιερών κοκάλων των προγόνων κ.λπ. Σε αντίθεση με τους φασίστες, οι συνειδητοί διχοτομιστές δεν πιστεύουν τις μπαρούφες που λένε. Είναι μαθητές της ρεαλ-πολιτίκ του Κίσσινγκερ και βλέπουν την υπαρκτή διχοτόμηση όχι απλώς ως καλύτερη από την επανένωση, αλλά ως την καλύτερη δυνατή κατάσταση που μπορεί να υπάρξει. Είναι με αυτή την έννοια βαθιά συντηρητικοί, βολεμένοι και κατεστημένοι. Υπάρχουν σε όλα τα στρώματα της κοινωνίας και για πολλούς η στάση τους αυτή συνδέεται και με τα οικονομικά τους συμφέροντα. Όμως η όποια εξήγηση του φαινομένου περιοριστεί στο κοινωνικο-οικονομικό ή/και στο ταξικό πεδίο θα είναι ελλιπής και αφαιρετική, καθότι η διαμόρφωση αυτής της πολιτικά ορισμένης κοινωνικής τάσης είναι προϊόν σύνθετων ιστορικών διαδικασιών.

Οι χειρότεροι από τους συνειδητούς διχοτομιστές είναι τα στελέχη τους. Όχι μόνο επειδή για αυτούς ο διχοτομισμός είναι θεωρητικά επεξεργασμένος και επειδή είναι οι κήρυκές του, αλλά κυρίως επειδή, λόγω της κοινωνικής τους θέσης και συχνά της δημόσιας τους ευθύνης, δεν νομιμοποιούνται να τον παρουσιάσουν ως τέτοιο και μπορούν να τον προωθούν μόνο στη βάση του ψέματος και της απάτης. Προσέξετε, όχι απλώς της διαστρέβλωσης και της μαύρης προπαγάνδας, αλλά του ψέματος και της απάτης. Διότι διχοτομισμός μπορεί να εκφέρεται ανοιχτά από καθημερινούς ανθρώπους που ανήκουν στα λαϊκά στρώματα, αλλά δεν μπορεί να εκφέρεται από πολιτικούς και τεχνοκράτες, ανώτατους δημόσιους υπαλλήλους, αρχισυντάκτες και διαμορφωτές γνώμης κ.τ.λ. Οι συνειδητοί διχοτομιστές που στελεχώνουν το κατεστημένο και το βαθύ κράτος της (ελληνο-)Κυπριακής Δημοκρατίας είναι λοιπόν εξ ανάγκης ανήθικοι, απατεώνες και αδίστακτοι. Διότι από τη στιγμή που τα στελέχη του διχοτομισμού δεν μπορούν να εκφράσουν επίσημα και ανοιχτά (ακόμα) την πολιτική τους επιλογή, μπορούν μόνο να ψεύδονται. Και ψεύδονται για δεκαετίες.

Το στάτους κβο της διαίρεσης στην Κύπρο είναι βασισμένο στον φόβο. Και καθώς αυτός ο φόβος άρχισε να υποχωρεί μετά το άνοιγμα των οδοφραγμάτων το 2003, το έργο της συντήρησής του μέσα από εθνικές υστερίες και «ηθικούς πανικούς» γίνεται πιο δύσκολο. Για αυτό οι συνειδητοί διχοτομιστές γίνονται ολοένα και πιο αδίστακτοι στην προσπάθειά τους να υλοποιήσουν το έργο τους. Πατώντας επί πτωμάτων, εκμεταλλευόμενοι τον πόνο ανθρώπων και τη δική τους εξουσία, συκοφαντώντας και διασύροντας, χύνοντας χολή και δηλητήριο. Έχοντας αυτά υπόψη μπορεί να γίνει αντιληπτή και η χυδαία αθλιότητα του κατεστημένου σκιτσογράφου που υπογράφει ως ΠΙΝ στον «Φιλελεύθερο».