Κουίζ

Ερωτήσεις:

1) Πόσοι καλαμαράες χρειάζουνται για να γραφτεί ένα κείμενο για το κυπριακό τίγκα στες τσιόφτες;

α) 62

β) όσοι χωρούν σε μια κεντρική επιτροπή κόμματος

γ) τζιαι ένας κανεί

δ) έννεν ποσοτικό το ζήτημα. Είναι θέμα της ψυχής του ελληνισμού και “του αντιστασιακού πνεύματος των Ελλήνων”

2) Πόσα νεο-αποικιακά μαργαριτάρια μπορείτε να βρείτε σε ένα κείμενο Ελλήνων αριστερών για την Κύπρο; Ενδεικτικά ας πούμε σε τούτο;

α) 4

β) εβαρέθηκα να μετρώ γιατί εταράξαν τα νεύρα μου

γ) όι ρε εν έσιει νεο-αποικιακή οπτική αφού λαλούν ότι εν ενάντια στο νεο-αποικιασμό

δ) που να καταλάβεις εσύ από πραγματικό, πατριωτικό διεθνισμό ρε νεοταξίτη, κοσμοπολίτη, νεοκύπριε.

3) Ποια μπορεί να είναι η απάντηση ενός Κυπραίου με στοιχειώδη αξιοπρέπεια στους εισαγώμενους πόρτους, δεξιούς τζιαι αριστερούς που τη Καλαμαριά;

α) Τώρα που μιλήσαν όλοι...

β) Έσιει κούσπο στο Μιτσερό / Τζιύλα το αμαξούιν σου πάρακατω κλπ

γ) 15η Ιουλίου, δεν ξεχνώ. Δαμέ εν Κύπρος

δ) Άστον τρελό στην τρέλα του και μην τον συνεφέρνεις / Που να σου εξηγώ...

Κιβωτός

Γεννήθηκα στην Κιβωτό
μαζί με τ' άλλα ζώα
και τώρα εδώ σας τραγουδώ
δαιμόνια κι αθώα

Γεννήθηκα και μου `δωσαν
για προίκα μια μαγκούρα
να τη βαράω με δύναμη
στου νου μου την καμπούρα

Είμαι εξάρτημα εγώ της μηχανής σας
κι ο γιος μου τ' ανταλλακτικό
θα `ναι εντάξει μια ζωή στη δούλεψή σας
είναι από άριστο υλικό

Γεννήθηκα με ένα γιατί
μες την καρδιά κρυμμένο
ποιους μάγκες εξυπερετώ
ποιοι μ' έχουν κουρδισμένο

Με φέρανε και μου `πανε
ποτέ μιλιά μη βγάλω
πως είναι που γεννήθηκα
προνόμιο μεγάλο

Είμαι εξάρτημα εγώ της μηχανής σας...

Γεννήθηκα στην Κιβωτό
εννιά και δεκατρία
την ώρα που οι πλανήτες μου
βαράγαν μα...

Μαρία με τα κίτρινα
με βάση τα δεδόμενα
εδώ ο πλανήτης χάνεται
κι εσύ το παίζεις γκόμενα

Είμαι εξάρτημα εγώ της μηχανής σας....



Ελένη Βιτάλη

Σημειώσεις 50 – 23/7/2014

Οι συζητήσεις για δήθεν ένταξη του πολιτειακού μοντέλου της ομοσπονδίας σε ύλη μαθήματος στη μέση εκπαίδευση δεν μπορούν παρά να προκαλούν ένα πικρό χαμόγελο. Όταν πεθαίνει μια προοπτική, καθιερώνουν την αναφορά της – κάποιοι βέβαια ελπίζουν ότι θα ξαναζωντανέψει. Η αλήθεια είναι ότι όταν πεθάνει κάτι δεν ξαναζωντανεύει – μπορεί το πολλύ να περάσει στην μνήμη, να εμπνεύσει και να μπολιάσει το καινούργιο, ποτέ όμως να επιστρέψει ως προοπτική. Η οριστική επικράτηση του εθνοτικού εθνικισμού ως πλαίσιο του αντι-αποικιακού αγώνα ήδη από την δεκαετία του 1940 και του 1950 σκότωσε την προοπτική της κοινής πατρίδας. Το αίμα του 1964 και του 1974 σκότωσε την προοπτική του δικοινοτικού ανεξάρτητου κράτους και το Όχι στο δημοψήφισμα του 2004 σκότωσε την προοπτική της ομοσπονδιακής επανένωσης. Αυτή είναι η αλήθεια και οι ευθύνες διαφορετικές και διαβαθμισμένες αλλά βαρύτατες για όλους τους πολιτικούς χώρους. Τα υπόλοιπα είναι παραμύθια για κατανάλωση των αφελών, των βολεμένων της διχοτόμησης και των ηλιθίων.     

Σημειώσεις 49 – 21/7/2014

Άλλος ένας κύκλος σφαγής στη Γάζα από μια πάνοπλη και αδίστακτη πολεμική μηχανή που υποστηρίζεται από μια στρατιωτικοποιημένη και ιδιαίτερα εθνικιστική κοινωνία. Στο ίδιο έργο θεατές μπορεί να πει κάποιος. Όμως εμείς εδώ στην Κυπριακή Δημοκρατία, τον στρατηγικό πλέον σύμμαχο του κράτους του Ισραήλ, δεν μπορούμε να κρυφτούμε πίσω από τον περιορισμένης ευθύνης ρόλο του θλιμμένου θεατή. Στον βαθμό που η κυπριακή κοινωνία δεν αντέδρασε και δεν αντιδρά στην ανάπτυξη των υφιστάμενων στενών σχέσεων ενεργειακής, πολιτικής και στρατιωτικής συμμαχίας Κύπρου-Ισραήλ, όσο πικρό και αν ακούγεται, είναι και δικές μας αυτές οι βόμβες που πέφτουν σήμερα στη Γάζα. Στο βαθμό που σε αυτό το κράτος στράφηκε στα πλαίσια της πολιτικής της ενέργειας και της ασφάλειας της η Κυπριακή Δημοκρατία, στο βαθμό που αυτή η πολεμική μηχανή φιλοξενήθηκε σε στρατιωτικές ασκήσεις στην Κύπρο, δεν μπορεί παρά να έχουμε και εμείς το μερτικό μας για την ανοχή και τη συνέχιση της γενοκτονίας στην Παλαιστίνη. Οπόταν πέραν από την Ισραηλινή πρεσβεία, θα έπρεπε η σημερινή πορεία διαμαρτυρίας να στραφεί και σε άλλες κυπριακές κατευθύνσεις...  

Οι κυπριακές αγροτικές κολλεκτίβες

Στη μνήμη του Ρολάνδου Κατσιαούνη

δημοσίευση στο

Εντροπία, τεύχος 4, Ιούλιος 2014

http://www.en-tropi.org/

Μια εν πολλοίς άγνωστη πτυχή της σύγχρονης κυπριακής ιστορίας αλλά και μια σχετικά παραμελημένη πτυχή του κινήματος της Αριστεράς υπήρξε η πρωτοβουλία αμέσως μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο για την προώθηση της κολλεκτίβιστικης γεωργικής παραγωγής¹. Στα πλαίσια αυτά ιδρύθηκαν τέσσερις κολλεκτίβες: στο Δίκωμο της επαρχίας Κερύνειας το 1946, στα Περβόλια της επαρχίας Λάρνακας το 1947, στα Κούκλια της επαρχίας Πάφου το 1949 και στο Αυγόρου της επαρχίας Αμμοχώστου το 1951, από τις οποίες όμως μόνο η Ονίσια στο Δίκωμο κατάφερε να επιβιώσει². Η κολλεκτίβα της Ονίσιας, ως η πρώτη απόπειρα και με την περισσότερη εσωτερική συνοχή, υπήρξε το μοντέλο για τις υπόλοιπες, αλλά αναμφίβολα ακόμα και σε αυτήν ο καθοριστικός παράγοντας που την έκανε οικονομικά βιώσιμη ήταν η ανάπτυξη της βιομηχανίας παραγωγής ασβέστη που της επέτρεψε σε κάποιο στάδιο να υποστηρίζει και τους άλλους γεωργικούς και κτηνοτροφικούς τομείς³ .

Η εποχή στην οποία εμφανίστηκαν οι κυπριακές κολλεκτίβες ήταν μια περίοδος ραγδαίων ιστορικών εξελίξεων, οικονομικών μεταβολών και έντονης πολιτικοποίησης των μαζών. Ο εκμοντερισμός της κυπριακής κοινωνίας προχωρούσε με γοργούς ρυθμούς με την αναβάθμιση των τεχνικών υποδομών, την εμπορευματοποίηση και χρηματοποίηση της οικονομίας, τη διάχυση των σύγχρονων ιδεολογιών, την ανάπτυξη του συνεργατικού και συνδικαλιστικού κινήματος και την εδραίωση των δυο μεγάλων πολιτικών παρατάξεων. Ήταν μια μεταβατική εποχή, βαθιά συκρουσιακή σε πολλαπλά πεδία και συνάμα ανοιχτή σε πολλές κατευθύνσεις και προοπτικές. Οι κολλεκτίβες ήταν ακριβώς προϊόν αυτής της συγκυρίας και καταγράφονται, έστω ως απόπειρα, ως μια συνειδητή παρέμβαση στο ιστορικό γίγνεσθαι τόσο σε τοπικό όσο και σε διεθνές επίπεδο. Η πρωτοβουλία είχε σαφώς την πολιτική και ιδεολογική της διάσταση με το στόχο να δοθεί “παράδειγμα στον Κύπριο γεωργό”, αλλά υπήρξε ταυτόχρονα και ορθολογική οικονομική πράξη επίλυσης βιοποριστικής ανάγκης στα πλαίσια των τότε κοινωνικών συνθηκών.

Οι κολλεκτιβιστές ήταν στην πλειοψηφία τους άνεργοι, εργατο-αγρότες της Αριστεράς ή συμπαθούντες των αριστερών ιδεών, πολλοί από τους οποίους μόλις είχαν αποστρατευτεί από το βρετανικό στρατό έχοντας μαζέψει χρήματα και εμπειρίες από την υπηρεσία τους στον πόλεμο. Η απόφασή τους να συγκροτήσουν αγροτικούς παραγωγικούς συνεργατισμούς με κοινή ιδιοκτησία γης, ομαδική εργασία και από κοινού παραγωγή και διάθεση προϊόντων, υπήρξε αναμφίβολα μια πρωτοποριακή κίνηση. Και πιο σημαντικά, δεν υπήρξε προϊόν απόφασης της ηγεσίας του ΑΚΕΛ, παρά το γεγονός ότι το κόμμα ενέκρινε και στήριξε μέσω των οργανώσεών του την πρωτοβουλία. Σε ένα περιβάλλον με ισχυρό το αίσθημα μικρο-ιδιοκτησίας και όπου η αυξανόμενη συνεργατική δραστηριότητα αφορούσε κυρίως τον πιστωτικό και μερικώς τον καταναλωτικό τομέα, οι κολλεκτιβιστές με την πρωτοβουλία τους επέκτειναν την έννοια και τον ορίζοντα του συνεργατισμού ένα βήμα πάραπερα. Την ίδια ώρα, στο μέτρο των δυνατοτήτων τους και στο υφιστάμενο αποικιακό πλαίσιο, προσπάθησαν να κάνουν πράξη το κολλεκτιβίστικο όραμα, για το οποίο διάβαζαν τότε στον αριστερό τύπο συμμετέχοντας έτσι στο παγκόσμιο σοσιαλιστικό στρατόπεδο.

Ο κάθε κολλεκτιβιστής ήταν, με οικονομικούς όρους, εκτός από συνιδιοκτήτης, και ημερομίσθιος υπάλληλος της συνεργατικής εταιρείας και αμοιβόταν ανάλογα με τις μέρες εργασίας του. Το ύψος του μεροκάματου εξαρτούνταν από τη γενικότερη οικονομική κατάσταση της εργοδότριας εταιρείας και αυξανόταν σταδιακά ανάλογα με την κερδοφορία της. Σε περιόδους αυξημένης ανάγκης εργατικών χεριών, όπως την εποχή του θέρους, η εταιρεία προσλάμβανε και εποχιακούς εργάτες από τα γύρω χωριά. Οι εργαζόμενοι αυτοί πληρώνονταν με τα μεροκάματα της αγοράς που ήταν πιο ψηλά από αυτά που έδιναν στους εαυτούς τους οι κολλεκτιβιστές.

Οι κολλεκτίβες, ως μια μορφή θεσμοθέτησης της ταξικής σύγκρουσης, ήταν επηρεασμένες τόσο από την εργατική προέλευση όσο και από την εργατική ιδεολογία των πρωταγωνιστών. Τα χαμηλά μεροκάματα όμως, σε συνάρτηση με τις πολλές ώρες εργασίας, είχαν ως αποτέλεσμα τη συντήρηση ενός σχετικά χαμηλού βιοτικού επιπέδου, το οποίο διάβρωσε το ηθικό των μελών και έπαιξε το ρόλο του στη διάλυση τελικά των κολλεκτιβών. Η απουσία ιδιοκτήτη-εργοδότη δεν σήμαινε απαλλαγή και από τους σκληρούς όρους της πρώιμης κεφαλαιακής συσσώρευσης και ταυτόχρονα η μεταβατικότητα της εποχής, μέσα στην οποία εμφανίστηκαν οι κολλεκτίβες, περιόριζε σημαντικά τα περιθώρια της ανάπτυξής τους. Από τη μια, η εδραίωση της καπιταλιστικής σχέσης πραγματοποιούνταν επί της παρατεταμένης κρίσης της γεωργίας και, από την άλλη, η γενική βελτίωση των συνθηκών ζωής των λαϊκών στρωμάτων μέσα από τους αγώνες του εργατικού κινήματος διάβρωνε κάθε ιδεολογία λιτότητας.

Το κάθε μέλος της κολλεκτίβας ήταν μέτοχος με δικαίωμα ψήφου στη γενική συνέλευση, το αρμόδιο σώμα για τη λήψη σημαντικών και δεσμευτικών αποφάσεων. Από τη γενική συνέλευση εκλεγόταν η πενταμελής επιτροπή, που καθόριζε το γεωργικό σχέδιο και τον καταμερισμό εργασίας και ήταν επιφορτισμένη με την καθημερινή διοίκηση του αγροκτήματος. Οι γενικές συνελεύσεις δεν λάμβαναν χώρα σε τακτά χρονικά διαστήματα και η σύγκλισή τους γινόταν συνήθως σε περιπτώσεις λήψης σημαντικών αποφάσεων. Βέβαια, καθώς οι συνεταιρισμοί αυτοί, με εξαίρεση την Ονίσια, άντεξαν λιγότερο από μια δεκαετία, δεν υπήρξε το περιθώριο και οι ευκαιρίες για λήψη και υλοποίηση μεγάλων αποφάσεων, λόγου χάρη για επενδύσεις, υποδομές ή τρόπους εμπορίας και έτσι τα βασικά ζητήματα ήταν ο καθημερινός συντονισμός των εργασιών. Στην Ονίσια, όπου τέτοιες αποφάσεις λήφθηκαν και υλοποιήθηκαν, υπήρχε ένας ηγέτης καθόλη τη διάρκεια της κολλεκτίβας αλλά και περισσότερη πειθαρχία, καθότι τα αρχικά μέλη που έβαλαν και το πλαίσιο ήταν όλοι πρώην στρατιώτες.

Πέραν από τους περιορισμούς που έθετε στις κολλεκτίβες ο υφιστάμενος καπιταλιστικός τρόπος παραγωγής στο οικονομικό επίπεδο, σε μια γενικότερη αποτίμηση της κληρονομιάς των κυπριακών κολλεκτιβών θα πρέπει να λεχθεί και το γεγονός ότι ήταν εν πολλοίς ανδροκρατούμενες πρωτοβουλίες. Τα αρχικά μέλη των κολλεκτιβών, με εξαίρεση το Αυγόρου, ήταν αποκλειστικά άντρες, με τις γυναίκες να περιορίζονται και νομικά στον υπαλληλικό ρόλο. Σταδιακά, όμως, οι άντρες επέτρεψαν και στις συζύγους τους να γίνουν μέτοχοι της εταιρείας και να έχουν έτσι το δικαίωμα της συμμετοχής στη λήψη αποφάσεων. Ακόμα και τότε όμως, η ανδροκρατία παρέμεινε ριζωμένη σε όλα τα επίπεδα – στον καταμερισμό της εργασίας, στις μισθολογικές απολαβές, στις πολιτικές διαδικασίες, κάτι που δείχνει τελικά και τα όρια της πρωτοπορίας των κολλεκτιβιστών που παρέμειναν σε αυτό το ζήτημα δέσμιοι του γενικότερου κοινωνικού συντηρητισμού της εποχής τους.

Οι κυπριακές αγροτικές κολλεκτίβες ήταν ένα υβρίδιο που γεννήθηκε σε μια μεταβατική εποχή – μια διασταύρωση της ταξικής σύγκρουσης με τους θεσμούς της ιδιοκτησίας και του συνεργατισμού. Οι ιστορικές τους καταβολές, η αριστερή κοσμοαντίληψη και η συνεργατική πρακτική, αλλά και η ιστορικότητά τους ως μορφές ανταγωνιστικής συμμετοχής στις διαδικασίες της καπιταλιστικής νεοτερικότητας τις καθιστά ένα ιδιαίτερα ενδιαφέρον φαινόμενο. Οι αγροτικές κολλεκτίβες υπήρξαν μια πρωτοβουλία αμφισβήτησης της ιδιοκτησίας μέσα από την ίδια την ιδιοκτησία – αμφισβήτησης του κεφαλαίου μέσα από την ίδια την κεφαλαιοποίηση. Και ως τέτοιες αποτελούν κάτι περισσότερο από μια λεπτομέρεια στο περιθώριο της διαδικασίας της προλεταριοποίησης και του θεσμού του συνεργατισμού στην Κύπρο.

1  Το αποτέλεσμα της έρευνας μου για αυτό το φαινόμενο δημοσιεύτηκε το 2006. Το άρθρο αυτό, που αποτελεί τη βάση και του παρόντος κειμένου είναι διαθέσιμο εδώ: http://nekatomata.blogspot.com/2006/12/2006.html

2  Για να διαλυθεί αργότερα από τους εξωγενείς παράγοντες της διακοινοτικής σύγκρουσης. Κουρτελάρης, Κύπρος. (1996) Οι πρωτοπόροι, Λευκωσία: Παγκύπρια Συνεργατική Ομοσπονδία

3  Ο Λέαντρος Σαββίδης πήρε πρόσφατα (11/9/2013) μια συνέντευξη από ένα από τα εναπομείναντα μέλη της Ονίσιας, τον Κώστα Γιαννή (Λαμπαδιστή), που είναι προσβάσιμη εδώ: http://listenagain.mycyradio.eu/index.php?cat=OnTheMargins&page=2

Μαρτυρίες από τις μέρες του πραξικοπήματος

Λευκωσία - Κερύνεια

“Κατά την διάρκεια της ανάκρισης μου περίπου 80 ένοπλοι απέξω πυροβολούσαν στον αέρα συνεχώς. Ήταν πανδαιμόνιο. Όταν μου επέτρεψαν να πάω στο σπίτι μου με ακολούθησαν, περικύκλωσαν το σπίτι και δεν σταμάτησαν να πυροβολούν μέχρι το πρωί. Περιττό να πω ότι η οικογένεια μου και ειδικά τα παιδιά έτρεμαν από τον φόβο.”

Αντρέας Τσακκιστός, Γέρι

“...Όταν έφτασαν τα νέα στην Κερύνεια ότι ο Μακάριος ήταν ζωντανός και ότι μίλησε στο ράδιο Ελεύθερη Κύπρος στη Πάφο, οι καμπάνες της εκκλησιάς άρχισαν να χτυπούν. Η γυναίκα μου και εγώ μαζί με κάποιους άλλους φίλους βγήκαμε έξω και καλούσαμε τον κόσμο να διαδηλώσει. Σύντομα ήρθαν και άλλοι μαζί ενώ οι πραξικοπηματίες άρχισαν να πυροβολούν στον αέρα από το Κάστρο. Όμως πολλοί άνθρωποι μαζεύτηκαν στο κτιριο της Μητρόπολης και φώναζαν συνθήματα: ο Μακάριος ζει, Κάτω η χούντα, Το πραξικόπημα δεν θα περάσει, Όλοι στον αγώνα. Μετά ο κόσμος πορεύτηκε στο κέντρο της πόλης. Αλλά η χούντα απάντησε στέλλοντας άρματα από την Γλυκιώτισσα. Κανονιοβόλησαν την μητρόπολη τρομοκρατώντας το πλήθος μέχρι που κατάφεραν να επιβάλουν κέρφιου και καθεστώς ωμού τρόμου παντού.”

Λάμπρος Νικολάου

“Είχα επιστρέψει στο χωριό μου μετά την δουλειά, όταν με σταμάτησε ο Κ.Μ. από τον Γερόλακκο που ρώτησε το όνομα μου και διάταξε κάποιον άλλο να ελέγξει αν ήμουν πάνω στη λίστα. Στο μεταξύ ένας άλλος φασίστας από την Σκυλλούρα που με ήξερε με διάταξε να ανεβώ σε ένα λεωφορείο γεμάτο Κοντεμενιώτες και μας πήγαν στον αστυνομικό σταθμό του Γερόλακκου”. Μαζί με τέσσερις άλλους ο Σοφοκλής μεταφέρθηκε στις Κεντρικές Φυλακές. “Η ατμόσφαιρα εκεί ήταν αυτή του στρατόπεδου συγκέντρωσης”.

Σοφοκλής Κουλλούτσιος, Κοντεμένος

Επαρχία Αμμοχώστου

“Ο Μιχάλης Χαμπή από το Μαραθόβουνο, που στις 15 του Ιούλη πολέμησε γενναία στο αρχηγείο του Εφεδρικού και αργότερα στο Καϊμακλί, συνελήφθηκε στο χωριό του από 20 ένοπλους ΕΟΚΑΒητατζήδες πραξικοπηματίες το βράδυ της 16ης. Οι περισσότεροι από τους αριστερούς του χωριού είχαν συλληφθεί και κατηγορηθεί ότι έλαβαν μέρος στην αντίσταση. Ήθελαν τα όπλα τους. Ο σύντροφος Μιχάλης και οι άλλοι οδηγήθηκαν στο σπίτι του γνωστού ΕΟΚΑΒητατζιή Γ.Γ όπου χτυπήθηκαν από τον Ν.Γ.Ν. Απειλήθηκαν με εκτέλεση. Ένας διαβόητος φασίστας, ο Β.Α.Κ. έβαλε την κάννη του πιστολιού του στο στόμα του Χαμπή απειλώντας τον...”

Λεμεσός

“Στην κορυφή της οδού Θεσσαλονίκης μια διμοιρία της Εθνικής Φρουράς διατάχτηκε να πυροβολήσει τους διαδηλωτές αλλά οι στρατιώτες ήταν προσεχτικοί και πυροβολούσαν πάνω από τα κεφάλια του πλήθους. Η διαδήλωση των άοπλων ανθρώπων διαλύθηκε όταν τα αυτόματα των Εθνοφρουρών αντικαταστάθηκαν από τα πολυβόλα της ΕΟΚΑ Βήτικης λέρας που άρχισαν να πυροβολούν μέσα στο πλήθος.”

Αρτέμιος Χρίστου

αποσπάσματα από την έκδοση της Κ.Ε του ΑΚΕΛ, Ιούλιος-Αύγουστος 1974 Χρονικό της σύγχρονης τραγωδίας της Κύπρου (μετάφραση από την αγγλική έκδοση του 1977)

Σημειώσεις 48 – 15/7/2014

Η καθιέρωση ενός σημαίνοντος ακολουθεί την εδραίωση ενός σημαινόμενου στο κοινωνικό φαντασιακό. Η 15η Ιουλίου του 1974 πέραν που τραυματική στιγμή με τραγικές συνέπειες, ήταν ένα σημείο καμπής, όπου μέσα στο χάος αναδείχτηκε η πολιτική ισχύς της ανεξαρτησιακής θέσης στη λαϊκή συνείδηση, όπου διαφάνηκε μαζί με τες αντιφάσεις τζιαι τα ευτράπελα, η “ενηλικίωση” τούτης της χώρας.  

Η δική μας Αμερική

Ο φαντασμένος χωριάτης πιστεύει ότι ο κόσμος ολόκληρος είναι το χωριό του. Αρκεί να είναι ο ίδιος δήμαρχος ή να μπορεί να ταπεινώνει τον αντίζηλο του που ξεμυάλισε την καλή του και να αυγαταίνει το κομπόδεμα του, για να νομίζει ότι όλα πάνε μια χαρά στην οικουμένη, αγνοώντας τους γίγαντες με τις μπότες ίσαμε εφτά λέυγες που είναι έτοιμοι να τον ποδοπατήσουν ή την διαμάχη στα ουράνια ανάμεσα στους κομήτες που διασχίζουν νυσταλέοι τους αιθέρες καταβροχθίζοντας κόσμους. Ό,τι απομένει από το χωριό στην Αμερική πρέπει να ξεσηκωθεί..

... Δεν μπορεί να υπάρχει έχθρα φυλετική, γιατί δεν υπάρχουν φυλές. Οι διανοητές της δεκάρας με τη φτωχή τους σκέψη ξαναζεσταίνουν και ξανασερβίρουν τις "φυλές" που ανακάλυψαν σε κάποια βιβλιοθήκη, φυλές που ο αντικειμενικά σκεπτόμενος ταξιδιώτης και ο καλοπροαίρετος παρατηρητής ψάχνουν αλλά ποτέ δεν βρίσκουν στη δικαιοσύνη της Φύσης, απ' όπου πηγάζει η οικουμενική ταυτότητα του ανθρώπου, ξεπηδώντας από τον θρίαμβο της αγάπης και την ανήσυχη δίχα για ζωή. Οι ψυχές, ίσες και αιώνιες, εκπορεύονται από σώματα που διαφέρουν στο σχήμα και στο χρώμα. Όποιος καλλιεργεί και διαδίδει τον ανταγωνισμό ανάμεσα στις φυλές αμαρτάνει κατά της ανθρωπότητας...   

Χοσέ Μαρτί, 1891

Από τις σπόντες της Δέφτερης Ανάγνωσης

• Κλασσικό πλέον το κολπάκι με την δήθεν φιλεύσπλαχνη κυβέρνηση που θα απαλλάξει αριθμό μικρο-ιδιοκτητών από την φορολογία για τα ακίνητα. Πίσω που τα κόνναρα που ταίζουν τον κόσμο, εξυπηρετείται για άλλη μια φορά η πλουτοκρατία μέσα που την υιοθέτηση του flat rate στη φορολογία (ένας ο συντελεστής και για τους πολυεκατομυριούχους και για τους ιδιοκτήτες ενός σπιτιού). Τζιαι φυσικά, προχωρά κανονικά το σχέδιο της αύξησης του κόστους της ιδιοκατοίκησης, έτσι ώστε να σπρωχτούν περισσότεροι στο ενοίκιο. Υπάρχουν άλλωστε ένα σωρό απούλητα ακίνητα τζιαι ένα σωρό άλλα που θα εκποιηθούν - μεσοπρόθεσμα κάποιοι θα πρέπει να αναγκαστούν να τα ενοικιάσουν.  
• Κουπόνια. Για πρώτη φορά η Οργάνωσή μας, Cyprus STOP Trafficking, έχει να κάνει με κουπόνια. Κι έτσι είδαμε πόσο πρακτικό και οικονομικό είναι. Εξαργυρώνονται μόνο σε ορισμένα καταστήματα και ο κάτοχος των κουπονιών πρέπει να πάει ο ίδιος, για να υπογράψει. Η προστατευόμενή μας, που έχει πάρει κουπόνια αξίας 250 ευρώ για το μήνα Ιούνιο, έχει ένα βρέφος ηλικίας ενός μηνός. Στο κατάστημα, που δικαιούται να εξαργυρώσει τα κουπόνια της, δεν υπάρχουν πάνες, υπάρχει μόνο μία μάρκα γάλακτος για βρέφη και το δισκάκι με το κοτόπουλο πωλείται 8 ευρώ, αντί για 4 ευρώ, που το πουλάνε στο μπακάλικο της γειτονιάς μου! Αυτός που σκέφτηκε τα κουπόνια, πόσο βασάνισε το μυαλό του για να βρει τρόπους να δυσκολέψει ακόμα περισσότερο την ήδη δύσκολη ζωή ορισμένων συνανθρώπων μας; Προτείνω στους βουλευτές, που ψήφισαν αυτή την απόφαση, να πάρουν τον επόμενο μισθό τους σε κουπόνια, για να δουν τη γλύκα. Δρ. Αντρούλα Χριστοφίδου, Πρόεδρος της ΜΚΟ Cyprus STOP Trafficking

Αντίο Ρολάνδο Κατσιαούνη

Απεβίωσε χτες, χάνοντας τη μάχη με τον καρκίνο, ένας από τους πιο σημαντικούς Κύπριους ιστορικούς. Η έρευνά του για τη σύγχρονη κυπριακή ιστορία και η εστίασή του στα λαϊκά και εργατικά στρώματα υπήρξε πρωτοποριακή και τα αποτελέσματα της δουλειάς του ιδιαίτερα αξιόλογα. Ο Ρολάνδος Κατσιαούνης ήταν ένας σοβαρός επιστήμονας που απέφευγε και απεχθανόταν τις φλυαρίες. Ήταν ένας επιμελής συγγραφέας που δύσκολα έπαιρνε την απόφαση να σταματήσει τις διορθώσεις και να παραδώσει το κείμενο. Η τελειομανία του ήταν, θεωρώ, ένας συνδυασμός της αυστηρότητας με την οποία αναζητούσε την ακρίβεια αλλά και της κλασικής του αισθητικής που θεωρούσε ότι το κάθε κείμενο θα έπρεπε να είναι απόλυτα ισοζυγισμένο και ισορροπημένο μέχρι την τελευταία λέξη – “να μην ρέμπει τίποτα”.

Στρατευμένος Μαρξιστής, έπαιρνε πολύ στα σοβαρά την ιστορία και τις πολιτικές της προεκτάσεις. Αλλά επίσης έπαιρνε στα σοβαρά – πολύ περισσότερο από όσο έπρεπε – την εικόνα του και την μικρότητα του περιβάλλοντος στο οποίο έπρεπε να εργαστεί. Τον ενοχλούσε που δεν κέρδισε το κύρος και την αναγνώριση, που σαφώς του άξιζε, από την αστική διανόηση. Και του είχε μείνει και μια αίσθηση πικρίας από την ανεπαρκή στήριξη του κόμματός του, όταν αυτός τολμούσε να εκτεθεί δημόσια σε πολιτικά ευαίσθητα θέματα. Όταν όμως διαγνώστηκε με προχωρημένο καρκίνο, όλα αυτά έγιναν ασήμαντες λεπτομέρειες. Αυτό που τον ενοχλούσε ήταν ότι ένιωθε ότι δεν θα προλάβαινε να ολοκληρώσει το μεγάλο του έργο – την ιστορία του ΚΚΚ-ΑΚΕΛ και ότι δεν θα πρόφτανε να τελειώσει την εμπλουτισμένη με νέα εμπειρικά δεδομένα και θεωρητική επανεπεξεργασία του κομματιού για τον ελληνικό εθνικισμό, επανέκδοση του σημαντικού του βιβλίου “Labour society and politics in Cyprus during the second half of the 19^th Century”.

Το έργο του Κατσιανούνη είναι ιδιαίτερο σημαντικό, τόσο από ουσιαστικής όσο και από μεθοδολογικής πλευράς. Με τα δυο του βιβλία και τα διάφορα του άρθρα φώτισε άγνωστες πτυχές της κυπριακής ιστορίας, πρόσφερε νέες αναλύσεις των γεγονότων και άνοιξε καινούργιες ερμηνευτικές οπτικές. Μελέτησε σχολαστικά πληθώρα αρχειακών πηγών και συσσώρευσε γνώσεις αλλά έχοντας κατά νου τις δυνατότητες και τους περιορισμούς των αρχείων, τοποθετούσε τις πληροφορίες που αντλούσε πάντα στο ευρύτερο ιστορικό πλαίσιο. Μελέτησε πληθώρα συγγραμμάτων και απόκτησε ένα στέρεο θεωρητικό υπόβαθρο χωρίς όμως ποτέ να αφήνει την θεωρία να τον παρασύρει μακριά από τα “σκληρά δεδομένα”. Η εργασία του ήταν συνθετική, ισορροπώντας μεταξύ των διαφόρων επιπέδων και θεματικών διαστάσεων που αφηγούνταν, ενώ η επάρκεια των εμπειρικών στοιχείων που παρέθετε σε συνδιασμό με την άρτια χρήση της γλώσσας, έδινε μια επεξηγηματική σαφήνεια στα κείμενα του.

Ο Ρολάνδος Κατσιανούνης αφήνει πίσω του μια σημαντική επιστημονική παρακαταθήκη, ένα μεγάλο και πλούσιο αρχείο για την σύγχρονη κυπριακή ιστορία και μεγάλες, φιλόδοξες, ημιτελείς εργασίες. Ελπίζω, έστω και μετά τον θάνατο του, να αναγνωριστεί η προσφορά του και να αξιοποιηθεί το έργο του, όπως θα ήθελε και ο ίδιος.

Αντίο, Ρολάνδο.