ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ: ΓΛΩΣΣΙΚΕΣ ΕΚΔΟΧΕΣ ΚΑΙ ΕΞΟΥΣΙΑ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ
Εισηγήσεις:
Mustafa Gӧkҫeoğlu, Εκπαιδευτικός - Ερευνητής
Φοίβος Παναγιωτίδης, Γλωσσολόγος - Επίκουρος Καθηγητής Πανεπιστήμιο Κύπρου
Ελλάδα Ευαγγέλου, Δραματουργός—Ερευνήτρια
Τετάρτη, 13 Ιουνίου 2012
19.00 -21.00
Αίθουσα «Ειρήνης»
(τέρμα της οδού Λήδρας)
Γλώσσα: ελληνική και τουρκική (με απευθείας μετάφραση)
Συνδιοργανώνουν:
Πλατφόρμα Ε/κ και Τ/κ Εκπαιδευτικών ―Ενωμένη Κύπρος
KTöS
KTOEöS
Friedrich – Ebert Stiftung
14 comments:
Δηλαδή τα Κυπριακά τί είναι;
Η κυπριακή είναι διάλεκτος της ελληνικής με πολλές επιρροές κύρια από την τουρκική [ένεκα και της συμβίωσης Γρισκιανών και Τούρκων] αλλά και την λατινική και μερικώς από άλλες γλώσσες [όπως η αραβική]...
Και η Ελληνική (ΝεοΕλληνική) έχει επιρροές απο την Τουρκική και την Λατινική αρα αυτό δεν είναι χαραχτηριστικό της Κυπριακής διαλέκτου.
Αντιλαμβάνομαι οτι με το "Γρισκιανού¨" εννοείς τους Ελληνες της Κύπρου.
ανώνυμε τι ακριβώς θέλεις να πεις; αν έσιεις κάτι να πεις, πε το. τζιαι έλα στην δημόσια συζήτηση να το πεις τζιαι τζιαμε.
Αγαπητέ Γρηγόρη,
Απλούστατα δεν καταλαμβαίνω τι επιδιώκετε. Την αντικατάσταση της Ελληνικής με την Κυπριακή διάλεκτο;
Νίκος (Ο πιο πάνω ανώνυμος)
Νίκο επιδιώκουμε να συζητήσουμε ανοιχτά για το γλωσσικό ζήτημα στην Κύπρο και στην ε/κ και στην τ/κ κοινότητα θέτωντας αυτονόητα για την επιστήμη ερωτήματα που όμως η εθνικιστική ηγεμονία και στις 2 κοινότητες τα καθιστούσε μέχρι πολύ πρόσφατα απαγορευμένα...
Με συγχωρείς αλλά δεν καταλαμβαίνω - πραγματικά. Τι γλωσσικό ζήτημα;
Τι δεν επιτρέπουν οι ηγεμονίες που αναφέρεσαι; Την διδαχή της Κυπριακής διαλέκτου αντί της ΝεοΕλληνικής;
Νίκος
το ζήτημα της διαχρονικής υποτίμησης και καταπίεσης της κυπριακής γλωσσικής εκδοχής/ποικιλίας, της μουσειοποίησης της, της απαγόρευσης της στην δημόσια σφαίρα και στην εκπαίδευση και τις συνέπειες που αυτό είχε. αυτά και άλλα αποτελούν το γλωσσικό ζήτημα στην Κύπρο. που την δεκαετία του 1990 μέχρι και προσπάθεια εκκαθάρισης και αφαίρεσης της κυπριακής φωνολογίας από τα τοπονύμια υπήρξε..η αγλαντζιά αγλαγκιά, τα λατσιά λακκιά κλπ αν θυμάσαι που εν μέρη η επιβολή της εμποδίστηκε λόγω των αντιδράσεων του κόσμου. μια κίνηση παρόμοια ως προς τον στόχο της του εξελληνισμού με την αυτή των τούρκων εθνικιστών και τον εκτουρκισμό των τοπονυμίων των περιοχών που κατοικούσαν/κατοικούν τ/κ.
αυτά όλα τα θεωρείς υποθέτω ασήμαντα και επαναλαμβάνεις φορτικά ότι επίκειται/στοχεύεται αντικατάσταση της νεοελληνικής/αθηναϊκής με την κυπριακή. κάτι που κανένας δεν είπε ποτέ. διερωτούμαι αν η ανασφάλεια που εκφράζεις βασίζεται στην άγνοια σου για ή στην γνώση σου για την διαχρονική κατάπιεση της κυπριακής γλωσσικής εκδοχής.
Αγαπητέ Γρηγόρη,
Ίσως αν έχω άγνοια όπως λες και αμα έχω καιρό θα προσπαθήσω να μάθω περισσότερα γι' αυτό το θέμα.
Με παραξενεύει ομως αυτό που λες για εξελληνισμό. Το Αλαντζιά Ελληνικό δεν είναι; Η Κυπειακή διάλεκτος Ελληνική δεν είναι;
Νίκος
αγαπητέ Νίκο,
σαφέστατα η γλωσσική ποικιλία των ε/κ είναι πολύ κοντά, (κοντύτερα από όποιαδήποτε άλλη γλώσσα) στην ελληνική.
όμως υπάρχουν διαφορές και στην φωνολογία και στη γραμματική και στην σύνταξη και στην μορφολογία.
τώρα το τι είναι διάλεκτος και τι γλώσσα είναι μεγάλο θέμα το οποίο οι πλείστοι γλωσσολόγοι πραδέχονται ότι στην τελική καθορίζεται από πολιτικούς παράγοντες. υπάρχει και η γνωστή ρήση ότι η διαφορά της γλώσσας από την διάλεκτο είναι ότι η πρώτη έχει στρατό και ναυτικό.
το αγλαντζιά νομίζω βγαίνει από το τούρκικο eylenja.
Πριν λίγο καιρό είχα την φαεινή ιδέα να ρωτήσω ένα καθηγητή του Παν. Κυπρου αν τα κυπριακά είναι διάλεκτος. Η συντομη απάντηση ήταν "Όχι φυσικά! Είναι ιδίωμα." Όταν ζήτησα εξήγηση πήρα την εξής απάντηση:
Για τους γλωσσολόγους οι διαλέκτοι των ελληνικών είναι 4: Ποντιακά, Τσακωνικά (ανατολική Πελλοποννησος), Γκρίκο (κάτω Ιταλία) και Καππαδοκικά. Αυτές οι διαλέκτοι έχουν τόσες πολλές διαφορές με τα σύγχρονα ελληνικά που σχεδόν μπορούν να χαρακτηριστούν σαν ξένες γλώσσες.
Οι υπόλοιποι μιλουμε ιδιώματα όπως το κυπριακό, το κρητικό, το ηπειρώτικο, το ρουμελιώτικό κτλ.
Η ειδοποιός διαφορά ανάμεσα στο ιδίωμα και τη διάλεκτο είναι ότι δύο έλληνες που μιλούν διαφορετικά ιδώματα της ελληνικής μπορούν να επικοινωνήσουν ενω δύο που μιλούν δύο διαλέκτους της ελληνικής (πχ τσακώνικα οένας και ποντιακά ο άλλος) δεν μπορούν.
Χαρίτων η γλώσσα είναι ζωντανή και εξελίσσεται. και δεν είναι εύκολο οι γλωσσικές ποικιλίες να υπαχθούν σε στατικά σχήματα ταξινόμησης.
θα ήταν χρήσιμο πάντως να αναφερθεί το όνομα του καθηγητή και η κοινωνιο-γλωσσολογική τεκμηρίωση της συγκεκριμένης ταξινόμησης.
πάντως εγώ αμφιβάλλω αν ένας Έλληνας μπορεί να καταλάβει τι λένε σε ένα κυπριακό χωριό, ιδιάιτερα κόσμο από μεγάλες ηλικίες.
υπάρχει επίσης και η έρευνα του γλωσσολόγου Νιούτον που πιθανότατα ήταν ο πρώτος που μελέτησε επιστημονικά την γλωσσική εκδοχή των ε/κ στα τέλη της δεκαετίας του 60 και ο οποίος αποφάνθηκε ότι απέχουν από τα ελληνικά όσο τα ολλανδικά από τα γερμανικά
Έχω την άποψη ότι η διάλεκτος καλύπτει μια πολύ πιο μεγάλη γεωγραφική [ή πιο απομακρυσμένη από την μητρόπολη] σε σχέση με το ιδίωμα, ενώ παράλληλα τούτες [οι διάλεκτοι] παρουσιάζουν και πιο έντονες ή/και πιο πολλές αποκλίσεις από την επίσημη [κοινή] γλώσσα. Ας πούμεν η κυπριακή, η ποντιακή, η καλαβρέζικη, η τσακώνικη θεωρούνται διάλεκτοι, οι τρόποι που μιλούν, οι κρητικοί, οι ροδίτες, οι παφίτες, οι Λιοπετρίτες, είναι ιδιώματα.
Πάντως εγώ δεν «αμφιβάλω» [όπως ο Gregoris], αλλά είμαι σίγουρος ότι «… ένας Έλληνας [ΔΕΝ] μπορεί να καταλάβει τι λένε σε ένα κυπριακό χωριό, ιδιαίτερα κόσμο από μεγάλες ηλικίες». Η κυπριακή διάλεκτος διαφοροποιείται από την κοινή ελληνική και λόγω της ύπαρξης και χρήσης πολλών λέξεων με τουρκική ρίζα - Γιαγκουλλής έχει αποδελτοποιήσει κάπου 2800. Οι αντίστοιχες στην ελληνική [και απαντώ στον Anonymous Νίκο] είναι συγκριτικά πολύ λίγες. Σε κάποιες σλαβικές γλώσσες χωρών των Βαλκανίων όπου υπάρχουν πολυπληθείς ή/και ισχυρές τουρκικές μειονότητες [όπως, ας πούμεν, η κοινή βουλγάρικη], διατηρούνται μέχρι σήμερα πολλές τουρκικές λέξεις και εκφράσεις.
Με την ευκαιρία αυτή θα ήθελα να τονίσω και τις μεγάλες πολιτικές διαστάσεις που ε[όπως η κοινή βουλγάρικη]αρει το ζήτημα της διατήρησης και χρήσης της κυπριακής διαλέκτου στην κυπριακή κοινωνία. Έχει αναληφθεί μια οργανωμένη [ως αποδεικνύεται] προσπάθεια από ελληνοκεντρικούς και εθνοκεντρικούς κύκλους [που περιλαμβάνει και ακαδημαϊκούς] για να καθαρίσει η κυπριακή από τις τουρκικές [άλλες ξένες – αραβικές] “ασχήμιες” και επιδράσεις. Στόχος και σκοπός να “αναδειχτεί” [και πάλι] η ελληνικότητα του νησιού! Έχω διαβάσει σχετικές επιστολές στον Τύπο κι έχω να γίνονται τέτοιες παρεμβάσεις και σχόλια στο πρόγραμμα “Παίζουμε κυπριακά” στο ΡΙΚ1!
Τούτο με τα Ολλανδικά και τα Γερμανικά ως παραλληλισμός εν πολλά ενδιαφέρον. Όταν ήμουν στην Ολλανδία οι Ολλανδοί εκαταλαβαίναν τα Γερμανικά τζιε στις συνοριακές πόλεις της Γερμανίας η διάλεκτος ήταν σχεδόν ίδια με τα Ολλανδικά. Παρόλα αυτά οι δυο γλώσσες φωνητικά ειδικά εν η γη με τον ουρανό τζιε με εμφανείς διαφορές τζιε στις γλώσσες.
Βέβαια διατηρώ τις αμφιβολίες μου για τον παραλληλισμό διότι ενιξέρω αν πριν 50-60 χρόνια που ο μέσος Κυπραίος επίεννε ελάχιστα σχολείο αν θα εκαταλάβαινε ένα καλαμαρά όταν θα εμήλαν διότι οι διαφορές εν πολλές.
ΥΓ Όταν ήμουν στρατό είχαμε 2 στρατιώτες, ένα που την Ίννια τζι ένα δυσμενή που το Λιοπέτρι. Στην αρχή δεν εμπορούσαν να συνεννοηθούν, μάλιστα προς αποφυγή παρεξηγήσεων μιας τζι ήταν οι 2 μάγκες του στρατοπέδου έκαμνα τζιε τον μεταφραστή για να συνεννοούνται. Ξιάννουμε πως τζι εντός της νήσου η διάλεκτος εν διαφοροποιημένη, φυσικά σε μικρό βαθμό τζιε όι σε τέθκιο που θα εσυνιστούσεν τον ισχυρισμό για περισσότερων της μιας κυπριακής διαλέκτου.
ΥΓ2 Μιλώντας με φίλο τουρκολόγο είπε μου πως συντακτικά η τουρκοκυπριακή διαφέρει που την τουρκική όσο η κυπριακή που τα ελληνικά. Τζι έχουν επίσης τραουδιστή προφορά όπως μας λαλούν οι καλαμαράες για τα κυπριακά.
Post a Comment