Για την πατρίδα

Μια φορά έλεγα ετούτος είναι Τούρκος και Βούλγαρος, ετούτος Έλληνας. Έχω εγώ κάμει πράματα για την πατρίδα, αφεντικό που να σηκώνεται η τρίχα σου, έσφαξα, έκλεψα, έκαψα χωριά, ατίμασα γυναίκες, ξεκλήρισα σπίτια...Γιατί; Γιατί λέει ήταν Βούλγαροι, Τούρκοι. Ου να χαθείς, παλιάνθρωπε, λέω συχνά στον εαυτό μου και τον μουντζώνω, ου να χαθείς κουτεντέ! Έβαλα μαθές γνώση, κοιτάζω τώρα τους ανθρώπους και λέω. Ετούτος είναι καλός άνθρωπος, εκείνος κακός. Δεν πάει να 'ναι Βούλγαρος ή Ρωμιός; Το ίδιο μου κάνει, είναι καλός, είναι κακός, αυτό μονάχα τώρα ρωτώ. Κι όσο γερνώ, ναι, μα το ψωμί που τρώγω, μου φαίνεται πως θ' αρχίσω κι αυτό να μην το ρωτώ. Μωρέ δεν πάει να 'ναι καλός ή κακός; όλους τους λυπούμαι, το σπλάχνο μου σκίζεται, όταν δω έναν άνθρωπο, κι ας καμώνουμαι πως δεν μου καίγεται καρφί. Να, λέω κι ο φουκαράς ετούτος τρώει, πίνει, αγαπάει, φοβάται, έχει κι αυτός το θεό του και τον αντίθεο του, θα τα κακαρώσει κι αυτός και θα ξαπλωθεί τέζα στο χώμα, θα τονε φαν τα σκουλήκια...ε τον κακομοίρη! Αδέρφια είμαστε όλοι...κρέας για τα σκουλήκια!

Νίκος Καζαντζάκης, Βίος και Πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά, 1946

Σαν θα με καλέσει η πατρίδα να πάω τον οχτρό να πολεμήσω
θα τους πω δεν έχω εγώ πατρίδα ούτε θυσιάζομαι ποτές
για των μπουρζουάδων τα μεράκια, για των μπουρζουάδων τα σαγόνια.
Θα τους πω δε βαστώ, δεν περνάει το παραμύθι
δε με μπλέκουν εμένα μ' αδερφούς μου να σφαχτώ
οι οχτροί μου είστε εσείς που μας θέτε ν' αρπαχτούμε
τα αισχρά συμφέροντα σας ματωβάφουνε τη γη
η κεφαλαιοκρατία πάει πια έχει σαπίσει
κι οι φαντάροι που ξυπνήσαν άλλο πια δεν πολεμούν.
.......................................................................
Εκείνοι που χωρίσανε το βιος τους σε πατρίδα
σε σύνορα μας μάντρωσαν σαν ζώα σε κλουβιά
σε κάθε μας εξέγερση απάντησαν με βία
κάτω το κεφάλαιο, κάτω η δουλειά,
η επανάσταση μας θα γίνει, θα γίνει
το ξέρουμε το μάθαμε δεν έχουμε πατρίδα
τους καθοδηγητάδες της κρεμά η εργατιά
η επανάσταση μας θα γίνει θα γίνει
το μεγάλο άλμα για την λευτεριά.

Νικόλας Άσιμος, Κασέτα 000001, 1978