Σημειώσεις 54 – 12/12/2016

Η ανάλυση του ε/κ Όχι στο δημοψήφισμα του 2004 υπήρξε η πρώτη μου επιστημονική εργασία στα πλαίσια μεταπτυχιακής διατριβής στην Πολιτική Κοινωνιολογία. 

Ερμήνευσα τότε το πλειοψηφικό ε/κ Όχι στη βάση 4 αξόνων:

α) της διάχυτης ιδέας μιας ουσιαστικής ελληνικότητας της Κύπρου και άρα της πίστης σε ένα ανώτερο δικαίωμα/προνόμιο των ε/κ στη χώρα και απόρριψη της δικοινοτικής πολιτικής ισότητας 

β) του φόβου της Τουρκίας και ως προϊόν ιστορικού τραύματος και ως γεωπολιτική και δημογραφική απειλή

γ) του κόστους της λύσης που θα επωμίζονταν οι ε/κ ως η οικονομικά πιο εύρωστη κοινότητα

δ) της ευρωπαϊκής παραμέτρου που λειτουργούσε ως φαντασιακή θωράκιση της ε/κ κοινότητας και ενίσχυση της ε/κ θέσης

Και έγραφα το φθινόπωρο του 2004 ότι εσωτερικά στην ε/κ κοινότητα το δημοψήφισμα είχε δυο συνέπειες: α) την σχηματοποίηση του τι είναι και τι μπορεί να είναι η «λύση» πέραν από την αφηρημένη της πρόσληψη και τους ευσεβοποθισμούς και β) τη διάρρηξη της πολιτικής ενότητας των ε/κ σε επίπεδο κοινωνίας μέσα από την αποκρυστάλλωση δυο ισχυρών μειοψηφιών, των επανενωτικών και των διχοτομιστών και μιας σιωπηλής πλειοψηφίας που κάνει υπομονή και που δεν είναι δεδομένη ούτε για την επανένωση ούτε για την διχοτόμηση.

Σήμερα που στεκόμαστε, σε περίπτωση κατάληξης των συνομιλιών; Το σίγουρο είναι ότι η εποχή της αθωότητας έχει τελειώσει οριστικά και οι δυο μειοψηφίες των επανενωτικών και των διχοτομιστών έχουν ισχυροποιηθεί. Όμως ποια από τις δυο θα καταφέρει να πλειοψηφήσει; Δεν φαίνεται να υπήρξαν ουσιαστικές μεταβολές στους 2 πρώτους λόγους σε επίπεδο κοινής γνώμης – ίσως μια επιδείνωση της τουρκοφοβίας ως αποτέλεσμα της αυταρχικής στροφής του Ερτογάν τα τελευταία χρόνια. Όμως στους άλλους 2 λόγους φαίνεται να υπάρχουν σημαντικές μεταβολές. Καθώς η εποχή της ε/κ ευμάρειας και των ευρω-ψευδαισθήσεων τελείωσε, για την πλειοψηφία η λύση σήμερα έχει περισσότερες οικονομικές προοπτικές παρά κινδύνους και η μη λύση περισσότερους κινδύνους παρά προσδοκίες ενίσχυσης της ε/κ θέσης. Αυτό σε συνάρτηση με το ότι θα έχουμε προϊόν συμφωνίας και όχι επιδιαιτησίας ενώπιον μας σε ένα ενδεχόμενο δημοψήφισμα, καθιστά την επικύρωση μιας πιθανής συμφωνίας σε δημοψήφισμα μια εφικτή προοπτική. 

Το αν αυτή θα πραγματοποιηθεί ή όχι όμως, θα εξαρτηθεί τελικά από τους ανθρώπους …που φτιάχνουν την δική τους ιστορία σε συνθήκες δοσμένες από το παρελθόν.