Η δουλεία στον αναπτυσσόμενο καπιταλισμό

 μετάφραση αποσπάσματος από το βιβλίο της Ellen Meiskins Wood, Η αυτοκρατορία του κεφαλαίου, Verso, 2003 σσ. 104-106

...Η αύξηση της δουλείας στις Βρετανικές αποικίες είναι ένα χτυπητό παράδειγμα του πως ο καπιταλισμός έχει σε κάποιες στιγμές της ανάπτυξης του οικειοποιηθεί για τον εαυτό του, και έχει εντείνει, μη καπιταλιστικούς τρόπους εκμετάλλευσης. Η δουλεία δεν ήταν ποτέ πλήρως απούσα από την Ευρώπη και είχε επανέλθει στον πρώιμο Μεσαίωνα, μετά την απότομη παρακμή της τα τελευταία χρόνια της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Όπως είδαμε οι Ενετοί εκμεταλλεύονταν δούλους σε κάποιες από τις αποικίες τους και προμήθευαν δούλους στους Άραβες. Οι Πορτογαλλικές και Ισπανικές αυτοκρατορίες καθιέρωσαν το Ατλαντικό δουλεμπόριο, και οι Πορτογάλλοι ιδιαίτερα ήταν πρωτεργάτες στην δουλεία των φυτειών. Αλλά παρά το ότι οι Βρετανοί άργησαν σχετικά στην εκμετάλλευση της δουλείας, η ανάπτυξη της Βρετανικής καπιταλιστικής οικονομίας έδωσε νέα ώθηση σε αυτή την παλιά μορφή εκμετάλλευσης, τόσο στις νότιες Αμερικάνικες αποικίες όσο και στην Καραϊβική. Για ένα διάστημα, ο καπιταλισμός μάλιστα αύξησε την ζήτηση της εργασίας δούλων, καθώς επέκτεινε τις αγορές για τα εμπορεύματα των φυτειών, σε μια εποχή που οι καπιταλιστικές σχέσεις κοινωνικής ιδιοκτησίας έκαναν άλλες μορφές εξαρτημένης εργασίας μη διαθέσιμες και ένα μαζικό ελεύθερο προλεταριάτο ήταν ακόμα ανύπαρκτο...

...Οι Βρετανικές αποικίες , ιδιαίτερα στις νότιες περιοχές, ξεχώριζαν επίσης από την αγριότητα του ρατσισμού που γεννούσαν. Αυτό είχε σίγουρα να κάνει σε μεγάλο βαθμό με τα προβλήματα τάξης και ελέγχου που δημιουργήθηκαν με την τεράστια και ραγδαία είσοδο των δούλων, που αντιμετωπίστηκαν με αυστηρούς νομικούς μηχανισμούς που όχι μόνο περιόρισαν σημαντικά την ελευθερία των δούλων αλλά έκαναν την δουλεία γενετική συνθήκη βασισμένη στο χρώμα. Την ίδια στιγμή, όπως είδαμε, η άνοδος του καπιταλισμού σήμαινε ότι ένα ευρύ φάσμα συνθηκών εξαρτημένης εργασίας είχαν εξαφανισθεί, ανοίγοντας ένα τεράστιο χάσμα μεταξύ νομικής ελευθερίας και καθεστώτος κινητού περιουσιακού στοιχείου. Η καπιταλιστική ανάπτυξη συνοδεύτηκε από αντιλήψεις της ιδιοκτησίας που ενθάρρυναν την αφαίρεση των δούλων ως άνευ όρων ιδιοκτησία και την πλήρη εμπορευματοποίηση τους ως κινητά περιουσιακά στοιχεία. Ενώ οι κυρίαρχες μορφές εργασίας στην ευρύτερη καπιταλιστική οικονομία ήταν νομικά ελεύθερες, και σε μια εποχή όπου ακόμα και ιδεολόγοι της αυτοκρατορίας όπως ο John Locke δήλωναν ότι όλοι οι άντρες ήταν ελεύθεροι και ίσοι ελέω φύσης, οι δούλοι έπρεπε να τεθούν εκτός του κανονικού σύμπαντος της φυσικής ελευθερίας και ισότητας για να δικαιολογηθεί η μόνιμη καθυπόταξη τους. Αυτό επιτεύχθηκε με την κατασκευή σκληρότερων ρατσιστικών κατηγοριών από αυτές που υπήρξαν πριν – στη μορφή ψευδο-επιστημονικών αντιλήψεων περί ράτσας ή πατριαρχικές ιδεολογίες στις οποίες οι Αφρικανοί δούλοι ήταν αιώνια παιδιά.