Εκκλησία και Πολιτεία: Μια σχέση απότοκο πολιτικής υπανάπτυξης

Το κείμενο που ακολουθεί είναι της Πλατφόρμας εκπαιδευτικών Ενωμένη Κύπρος, ε/κ τμήμα, 21 Αυγούστου 2008

Η πρόσφατη κατ’ εξοχήν πολιτική παρέμβαση του μητροπολίτη Πάφου στο συνέδριο των αποδήμων, υπενθύμισε προκλητικά το γνωστό ανοιχτό ζήτημα με τα δύο σκέλη: Το πρώτο είναι η σαφής εμμονή της εκκλησίας να θεωρεί τον εαυτό της πολιτικό φορέα και το δεύτερο είναι η πολιτική της απλοϊκότητα όταν εκφράζει την εμμονή της αυτή.

Σ’ αυτό το ζήτημα, η τουρκοκυπριακή κοινωνία επιδεικνύει μάλιστα μεγαλύτερη συνοχή με τα ευρωπαϊκά θέσμια, παρά την έλλειψη προς το παρόν πανευρωπαϊκής συμφωνίας στο ζήτημα. Το Εβκάφ είναι εκτός πολιτικής, παρά τις ισλαμικές πιέσεις από την Τουρκία. Ακόμα και η τουρκική κυβέρνηση, παρά το ότι προέρχεται από ένα θρησκευτικό κόμμα, αν εξαιρέσει κάποιος την εμμονή της στα σύμβολα (μαντίλα ) προσπαθεί να διατηρεί μια εικόνα μετριοπάθειας.

Είναι επίσης αξιοσημείωτο το γεγονός ότι πολιτικές δυνάμεις που κατά τα άλλα επιχειρούν να προβάλλουν ένα ευρωπαϊκό πρόσωπο, στο συγκεκριμένο ζήτημα προσομοιάζουν περισσότερο με πολιτικές δυνάμεις σε κάποιες χώρες που βρίσκονται ανατολικά ή νότια της δικής μας.

Η διάθεση ενός φιλικού κοιτάγματος προς τους Τουρκοκυπρίους ωστόσο, που χαρακτηρίζει μέρος της εκκλησιαστικής ιεραρχίας και μεγαλύτερο μέρος των πιστών, είναι κάτι που θα έπρεπε να θεωρείται αυτονόητο μιας και η εκκλησία θέλει να προβάλλει αγάπη προς όλους, ανοχή και δεκτικότητα. Αποτελεί απαράδεχτο γεγονός το ότι ενώ το μεγαλύτερο μέρος της κοινωνίας και των πολιτικών δυνάμεων οδεύει με αποφασιστικότητα στο δρόμο της ειρήνης, της συμφιλίωσης και της διευθέτησης επιτέλους του κυπριακού ζητήματος, η εκκλησιαστική ιεραρχία επιχειρεί όχι μόνο να συμπορευθεί με τις εθνικιστικές δυνάμεις της μιας και της άλλης πλευράς που διευκολύνουν τη συντήρηση της διχοτόμησης ως τετελεσμένου γεγονότος, αλλά διεκδικεί και πρωταγωνιστικό ρόλο.

Ο πολιτικός ρόλος (ή εθναρχικός και υπεκομματικός δήθεν, όπως αρέσκεται να δηλώνει ή ίδια) και η οικονομική της δύναμη, είναι κληρονομιά της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας την οποία συντήρησε και ενίσχυσε κατά την αποικιοκρατία, για λόγους που αποδείχθηκαν καταστροφικοί για το λαό μας. Η ανάμιξη της Εκκλησίας στην πολιτική αποτελεί αναπηρία για το δημοκρατικό σύστημα. Και μιλώντας για την πολιτική, αναφερόμαστε πρώτιστα στο Κυπριακό, αλλά και σε πολλά άλλα κοινωνικά, οικονομικά και πολιτιστικά ζητήματα, στα οποία τον αποκλειστικό λόγο θα πρέπει να έχει η πολιτεία και οι πολίτες. Η δε έντονη ανάμιξη της Εκκλησίας στη δημόσια εκπαίδευση, που τείνει να μετατρέψει τα δημόσια και κοσμικά σχολεία σε θρησκευτικά, είναι καιρός να αντιμετωπιστεί από όλους μας αποφασιστικά. Η κοινωνία των πολιτών θα πρέπει πλέον να αναλάβει τις ευθύνες της για να προλάβουμε κάποια στιγμή να συγχρονιστούμε με την εποχή μας. Οι αδελφοί λαοί της Δυτικής Ευρώπης έλυσαν αυτό το ζήτημα πριν από δύο αιώνες, περιορίζοντας την εκκλησία στα θρησκευτικά της καθήκοντα, περιορίζοντας ταυτόχρονα και την οικονομική της δύναμη.