Η διάνοιξη της Λήδρας ως η δική μας πολιτική αναμέτρηση με την ιστορία (Πολίτης, 23/2/2008)

Η πλήρης αποτυχία της απερχόμενης κυβέρνησης να επιδιώξει την επίλυση του Κυπριακού και να συμβάλει στη δημιουργία θετικού κλίματος μεταξύ των κοινοτήτων έχει ήδη καταγραφεί στην ιστορία. Παράλληλα όμως έχει καταγραφεί και η αποτυχία του φιλειρηνικού κινήματος νότια της πράσινης γραμμής να ασκήσει ουσιαστική πίεση πάνω στο καθεστώς έτσι ώστε να προχωρήσει σε κινήσεις καλής θέλησης.

Η αδυναμία του φιλειρηνικού κινήματος στο νότο υπήρξε έκδηλη την περίοδο 2002-2003 κατά τη διάρκεια της εξέγερσης των Τ/κ κατά του καθεστώτος Ντεκτάς, όταν απουσίασε η μαζική ένδειξη αλληλεγγύης προς τους εξεγερμένους συμπατριώτες μας και η απαθής παρακολούθηση των εξελίξεων μέσα από τις τηλεοράσεις. Ενώ αρχικά το άνοιγμα των οδοφραγμάτων προκάλεσε την περιθωριοποίηση του κράτους και κατέστησε την επαναπροσέγγιση ως κυρίαρχη κοινωνική πραγματικότητα, σταδιακά το κράτος επανασυστάθηκε ως κυρίαρχο και κατάφερε να ελέγξει την κατάσταση. Η εκλογή του Ταλάτ στην ηγεσία της τ/κ κοινότητας από τη μια και η συμμετοχή της αριστεράς στην κυβέρνηση της ε/κ κοινότητας από την άλλη, λειτούργησαν πυροσβεστικά ως προς την ανάπτυξη του κινήματος ανατροπής της νεκρής ζώνης. Ούτε το Ρεπουπλικανικό Τουρκικό Κόμμα ούτε το ΑΚΕΛ φάνηκαν έτοιμα να τολμήσουν την ανατροπή της διχοτόμησης. Επομένως το φιλειρηνικό κίνημα βόρεια και νότια της πράσινης γραμμής πρέπει επιτέλους να αναλάβει το ίδιο την πρωτοβουλία. Σε αυτό το πλαίσιο το άνοιγμα της οδού Λήδρας, λόγω της εμπορικής αλλά και συμβολικής του σημασίας, αποτελεί το πρώτο βήμα ανατροπής της λογικής τουλάχιστον του πολιτικού στάτους κβο.

Όπως φάνηκε από το χτίσιμο και το χάλασμα της γέφυρας από τη μια και το χάλασμα του τείχους και το στήσιμο πλαστικού παραβάν από την άλλη, τα δυο καθεστώτα φαίνονται έτοιμα να αποδεχτούν τη διάνοιξη του οδοφράγματος. Το θέμα όμως είναι οι όροι και ο τρόπος της διάνοιξης. Το γεγονός ότι λειτουργούν σε ένα ψυχροπολεμικό πλαίσιο αλληλοκατηγοριών και επίρριψης ευθυνών, τα εμποδίζει να τολμήσουν το πρώτο βήμα μήπως εκλειφθεί από την άλλη πλευρά ως ένδειξη αδυναμίας. Σημαντικότερα αποφεύγουν τη διάνοιξη γιατί φοβούνται μήπως αυτό αποτελέσει το έναυσμα για εκ νέου ενέργειες του πλήθους έξω από τα αποδεκτά κρατικά πλαίσια. Για τα καθεστώτα το άνοιγμα της οδού Λήδρας είναι επιθυμητό μόνο στο βαθμό που μπορεί να αποτελέσει επικοινωνιακή νίκη. Και επειδή στο δικό τους πλαίσιο αντίληψης νίκη για το ένα καθεστώς σημαίνει ήττα για το άλλο, προτιμούν την σιγουριά της απραξίας.

Η παρουσία επαναπροσεγγιστών δημάρχων στους δήμους της μοιρασμένης πρωτεύουσας και η λήξη της θητείας της κυβέρνησης Παπαδόπουλου αποτελούν θετικές συγκυρίες για ένα κινηματικό εγχείρημα διάνοιξης της οδού Λήδρας. Μια μαζική διαδήλωση για παράδειγμα μπορεί να παρασύρει εύκολα το πλαστικό παραβάν και έτσι να θέσει στην εξουσία το δίλημμα αποδοχής της νέας κατάστασης ή της σύγκρουσης με ένα πλήθος που ζητά κάτι πολύ απλό και λογικό: το δικαίωμα να διασχίσει ολόκληρο τον εμπορικό δρόμο στην καρδιά της πόλης του. Η πολιτική και νομική θωράκιση που μας προσφέρει η ιδιότητα του Ευρωπαίου πολίτη καθώς και οι κάμερες των Μ.Μ.Ε. που αναμένεται να καλύψουν το όλο εγχείρημα θα κάνουν την αστυνομία να σκεφτεί δυο φορές πριν να χρησιμοποιήσει βία εναντίον πολιτών. Στο κάτω κάτω το γκρέμισμα ενός παράνομου και πολιτικά και νομικά απαράδεκτου σημείου και μνημείου της διχοτόμησης θα πρέπει να αποτελεί στόχο του ίδιου του κράτους. Ας είναι η πρώτη πολιτική πράξη του νέου προέδρου. Σε περίπτωση που δεν είναι όμως, μπορούμε να την κάνουμε εμείς.

Γρηγόρης Ιωάννου
g.ioannou@warwick.ac.uk